Tregim nga Fran Ukcama
Marin Miri, djaloshi bjond e syshkruar nga Fieri, vajti në Athinë së bashku me babin, mami, motrën Dafina dhe gjyshen Katina. U vendosen në lagjen Kukaqi, afër Akropolit. Ditët e para Marini u mërzit shumë, i mungonin rrugicat e lagjes, shokët e shoqet e shkollës, këngët, vallet, cicërimat e zogjve anë Gjanicës. Kur filloi viti i ri shkollor, hasi vështirësi me gjuhën, rrinte i druajtur, por shpejt zuri shoqëri të re. Në matematikë ishte më i miri; aq shpejt i zgjidhte ushtrimet e problemet, sa mësuesja nuk e thërriste me emrin Marin, por Anjshtajn. Në mësime i ndihmonte të gjithë. Fitoi zemrat e vajzave dhe djemve. Edhe në lëndët e tjera të gjitha notat 20 i merrte. Aq i njohur u bë, sa dhe prindërit e fëmijëve të tjerë, pak nga zilia, pak nga dashuria, pëshpërisnin: "Ua, ky alvanosi, ore sa i zgjuar! Puuu pu, nga ka mbirë ky! Kataplaktiko..."
Kur erdhi festa kombëtare e Greqisë ndodhi një keqkuptim i vogël, por që më vonë u bë i madh. Si rregull, në parakalimin që bënin nxënësit e shkollës, flamurin duhet ta mbante nxënësi më i mirë. Më i miri te klasa e 5-të A ishte Marini. Mësuesit caktuan Marinin për të mbajtur flamurin grek. Po u inatosen dy-tre fëmijë të tjerë, Menelao dhe Ksanthi, që vinin pas Marinit në mësime.
U ndezën keq dhe prindërit grekë. Puna vajti në drejtori. Drejtori mbajti anën e prindërve dhe caktuan si flamurtar Menelaon. E kështu ndodhi, Menelao i priu rreshtit të klasës.
Pas një muaji i erdhi radha festës kombëtare të Shqipërisë, 28 Nëntorit. Marini e mbante vath në vesh sjelljen jo korrekte që bënë për flamurin në paradën e kaluar. Iu lut gjyshe Katinës t`i qëndiste një flamur.
- Po mirë copën e kuqe po e gjej në dyqane, se ka copa mëndafshi, po shqiponjën kush ma vizaton?- i tha gjyshja Marinit.
- Unë, gjyshe!- ia ktheu Marini gjthë gëzim, përflakur si rreze në fytyrë. Të nesërmen, mbi fushën e kuqe, Marini vizatoi me laps shqiponjën dykrenare, me këmbë e flatra. Nga nxitimi kishte harruar thonjtë e këmbës së majtë. Gjyshja kur e pa, i tha: - Po thonjtë, kush ia preu shqiponjës?!
Marini lëshoi një "Uuaaa!" të zgjatur. Qeshën të gjithë, por më shumë Dafina e vogël që i rrinte gjyshes mbi kokë, herë i jepte syzet, herë lëmshenjtë e herë i kapte faqen si simite.
Për dy ditë flamuri kuq e zi, i qëndisur për bukuri, ra në dorën e Marinit. Marini e fërkoi, e puthi, e mbajti ngjitur me faqen, e mbështolli e futi në gji. Me të fjeti në krevat atë natë.
Zbardhi dita e lumturuar. Më i lumturuari ishte Marini. 28 Nëntori i vitit 1988 u bë njohur në klasën e Marinit në Athinë. E dini përse?
Në orën e edukimit qytetar ishte tema "Ku keni lindur?". Aty Marini, foli i pari. U ngrit krenar dhe iu drejtua klasës:
- Jam alvanos... Vij nga Shqipëria! - dhe nga gjiri nxori flamurin kuq e zi. Nxënësit mbeten gojëhapur dhe mësuesja u shtang, nuk e priste këtë gjest. Ca fëmijë duartrokitën, ca shqyen sytë. Të tjerë si Melenao ulën kokat si të zënë në faj. Marini e vazhdoi bisedën:
- Ky është flamuri im. Fusha e kuqe është gjaku i lirisë, shqiponja janë luftëtarët e lirisë. Unë jam krenar për të! E dua flamurin tim mbi të gjithë flamujt e botës!
Sa mbaroi Miri, flamurin kinez e nxori Çini, dhe pakistanezi Shoket shpalosi një flamur. Nuk vonoi, kur nga gjiri nxori flamurin Hasani nga Kurdistani. Polaku me flokë si thekër ngriti lart bluzën e tij me flamur, kurse Valentina, rumunia simpatike, hoqi xhupin dhe bluzën dhe tregoi se në krah kishte tri ngjyrat e flamurit të saj. U habitën të gjithë. Mësuesja u skuq, u befasua. Klasa u mbush me ngjyra, ngjyrat e kombeve, gati e gjithë bota aty. Mësuesja e emocionuar tha:
- Kjo ishte ora e mësimit më e bukura e jetës sime! A mundet t`i këndoni himnet e flamujve tuaj?
– Pooo!- u përgjigjën fëmijët. Marini u ngrit dhe këndoi: "Rreth flamurit të përbashkuar,/ me një dëshirë, me një qëllim,/ të gjitha aty duke u betuar, të lidhim besën për shpëtim!". Vazhduan të tjerë.
Buçiti klasa nga këngët. U krijua një festë e bukur botërore për nder të festës shqiptare. Këtë e bëri Marin Miri. Gjithë Athina e mësoi këtë lajm.
Të nesërmen gazetat më në zë të Greqisë shkruanin: "Patrioti i vogël shqiptar Marin Miri na dha një mësim..."
U mbushën zemrat me ngjyra. Shqiponja shqiptare fluturon në Greqi!. Marini prej Fieri krijoi një histori. Ju si do vepronit po të ishit në vend të tij?
Nga libri "Keshtjella e kujteses"
Na ishte seç na ishte. Na ishte një herë një baba që kishte tre vajza. Një ditë prej ditësh i shkon mendja ti pyesë vajzat e tij se sa e donin. Në fillim pyet vajzën e madhe:
- Sa e do babanë, i thotë, dhe ajo i përgjigjet,
- Sa mjalti. Dhe babai u gëzua shumë.
Pastaj pyeti vajzën e dytë. Dhe e dyta i përgjigjet,
- Sa sheqeri. Dhe përsëri babai u gëzua shumë.
Pastaj i erdhi radha vajzës së tretë. Ajo ulet afër babait të saj dhe me një zë të ëmbël iu pergjigj,
- Baba unë të dua sa kripa...
Babait nuk i pëlqeu përgjigjia e vajzës. Ai u zemërua shumë. Shumë i zemëruar i tha,
- Sa kripa?? Që sot e tutje ti nuk je më vajza ime.
E ndoqi nga shtëpia. Ajo u largua shumë e mërzitur dhe nuk e kuptonte pse babai nuk e donte më. Motrat e tallnin dhe e përbuznin. Kalon kohë. Vajza e vogël kalon shumë peripeci. E vetme ia del mbanë vështirësive.
Një ditë prej ditësh ajo njihet me një djalë të ri e të pashëm. Ata të dy e duan njëri-tjetrin dhe martohen. Në dasmë vijnë shumë të ftuar, edhe babai me motrat e saj. Kishte shumë të ftuar dhe shumë guzhinierë punonin që ti kënaqnin.
Vajza vete në guzhinë dhe u thotë guzhinierve,
- Për babanë tim do gatuaj unë.
Ashtu tha dhe ashtu bëri. Vajza pregatiti të gjitha pjatat njëlloj si të tjerët por nuk hedh kripë. Gjellët i shërbehen babait të saj. Ai mundohet të hajë por nuk i shijon asnjë gjë.
Koha kalonte. Të gjithë hanin me kënaqësi dhe dëfrehen shumë në dasëm. Vetëm babai rrinte dhe shikonte të tjerët. Atij nuk i shijon asnjë gjë. Më në fund, e humbet durimin dhe shkon në guzhinë.
- Kush i ka pregatitur këto ushqime?, thërret.
Kryeguzhinieri i bën me dorë nga vajza e tij. Vajza afrohet.
Vajza i hidhet në qafë babait dhe e pyet, - Hë baba, a po kënaqesh? A të pëlqejnë ushqimet? I kam pregatitur posaçërisht për ty.
- Ç'farë ke pregatitur kështu? S'ke turp? Pse nuk ke hedhur kripë? Asnjë gjë nuk munda të ha. Ishin të gjitha pa shije.
Vajza buzëqesh, - Baba, të kujtohet kur më pyete sa të doja, dhe unë të thashë se të doja sa kripa, dhe ti më përzure nga shtëpia? Ti nuk e do kripën baba, prandaj edhe unë bëra shumë kujdes dhe nuk përdora fare kripë për ushqimet e tua...
Babai uli kokën dhe largohet i mërzitur pa folur asnjë fjalë...
Na ishte një herë një plak i varfër, por shumë i varfër ama. Ai jetonte në breg të lumit bashkë me plakën e tij grindavece. Jetonin të dy në skamje dhe në mjerim të plotë. Plaku zinte ndonjë cirua në lumë dhe plaka e gatuante.
Një ditë dimri plaku ndenji te lumi me orë të tëra, por nuk zuri gjë. Ishte ftohtë. Ai donte të kthehej në shtëpi, por kur kujtonte plakën rrinte aty me shpresë se mund të kapte diçka.
Dhe më në fund fija e vjetër e filldispanjës u lëkund dhe plaku nxitoi ta tërhiqte. Kur ç'të shihte? Një cirua i vogël, fare i vogël vazhdonte të përpëlitej në majën e grepit. Plaku e mori në dorë. Cironka kishte ca vezullime të arta. Plaku hapi torbën e tij të vjetër dhe...
-Të lutem, më hidh përsëri në lumë!Plaku u habit.
-Kush foli?- Tha.
-Të lutem, më hidh në lumë,- tha cironka- dhe unë do të të realizoj çdo dëshirë që të kesh.
Plaku i shkretë ishte shumë zemërmirë. Ai e kuptoi se as ai e as plaka e tij s'ngopeshin dot me një cironkë aq të vogël dhe e hodhi në lumë. Në çast, cironka doli nga uji dhe i tha:
-Më thuaj një dëshirë!
-Të kisha një torbë me cironj...
Pa mbaruar plaku fjalën, torba me cironj i erdhi pranë. Plaku i mori dhe u nis në shtëpi. Në fillim plaka e shau, por pastaj natyrisht u kënaq.
Plaku se mbajti dot të fshehtën (Ah, këta pleqte e mirë!) dhe ja tregoi gjithë
historinë... Plaka lakmitare i tha:
-Pse nuk i the që cironjtë të ishin të tiganisur? Shko, thuaji!
Plaku i shkretë shkoi nëpër të ftohtë, e thirri cironkën dhe ja tha dëshirën.
Kur shkoi në shtepi, plaka kishte përfunduar gjysmen e cironkave...
Por kjo s'ishte asgjë...
Sa herë që plakes i kujtohej ndonjë gjë ajo dërgonte plakun t'ia thoshte këtë
dëshirë cironkës. Dhe plaku (Ah, i shkreti plak!...) shkonte në lumë dhe
thërriste cironkën. Dhe cironka bënte realitet dëshirën e plakës. Kështu
pleqtë u bënë zengjinë. Ata kishin shtëpi të mirë, kuaj, hyzmetqarë, ..., çdo gjë,
çdo gjë.
Aq sa plaka s'kishte më çfarë të kërkonte dhe një ditë e urdhëroi plakun:
- Shko merre cironkën tënde të qelbur dhe sille këtu!
Plakut të shkretë i therri në zemër dhe çalë-çalë u nis e shkoi në anë të lumit dhe i thirri cironkës.
Ajo doli në çast mbi ujë. Cironka ishte e artë. Edhe zemrën e kishte të artë.
-Më thuaj një dëshirë!- i tha ajo plakut si gjithmonë.
-Plaka më tha...- Plaku u gëlltit.- se ti duhet të vish me mua tani.
Pra...plaka do që ti ta lesh lumin dhe të vish me mua...
Cironka e vogël heshti. Heshti disa çaste dhe pa folur fare u krrodh thellë në
ujrat e turbullta të lumit për të mos dalë më kurrë.
Plaku u kthye në shtëpi..shtëpia s'ishte më. Në vend të saj gjeti kasollen, plakën e tij dhe të njëjtën varfëri. Ndoshta kishte kërkuar shumë...
Një bari i çoi dhitë e veta për të kullotur. Atje vuri re se dhitë e tij ishin përzier me dhi të egra, dhe kur erdhi mbrëmja i shtiu të gjitha në shpellën e vet. Të nesërmen, bëri shumë ftohtë, dhe nuk mund t’i nxjerrë në kullotë dhitë, prandaj i la në shpellë. Dhive të veta u qiti nga pak ushqim, sa të mos i marrë uria, kurse dhive të egra u gjeti mjaft ushqim për t’i bërë krejtësisht për vehte. I ftohti mbaroi dhe ai i nxori të tëra dhitë në kullotë. Dhitë e egra morën malin e ikën.
Kur ai filloi t’i qortojë se janë mosmirënjohëse që ikën dhe e lanë, megjithse ai u kujdes shumë për to, ato u kthyen e i thanë:
- Pikërisht për këtë ne frikësohemi dhe ikëm prej teje. Gjersa ti
neve, që të erdhëm dje, na çmove e shikove më tepër se dhitë tua, është
e qartë se edhe të tjerat që do të afrohen më vonë, to t’i çmosh e
shikosh më tepër se ne.
Na ishte një herë plaku me plakën, dhe na zihen njëri me tjetrin…
Dhe, vendosën të ndaheshin.
Por, na duhej të ndanin edhe mallin, gjithë gjë e katandi, në mënyrë të barabartë…
Edhe ndanë:
- plaku mori kaposhin
= plaka mori macen
- plaku mori sheqerin
= plaka mori kripën
- plaku mori mashën
= plaka mori kacin
Edhe u nisën secili mënjanë…
Kalon një farë kohe…
Plaka e lau kripën dhe e nxori në diell për ta tharë.
Mirpo kripa i humbi. Dhe ngeli plaka pa kripëëëë…
Dhe nuk kishte më me se të gatuante plaka, dhe na ngeli pa ngrënë plaka.
Ashtuuuu…
Ndërsa plaku kishte sheqer dhe hante sheqerin.
Kështuuuu…
Kur vente plaka te trazojë zjarrin i digjeshin duart. Ashtuuu…
Ndërsa plaku kishte mashën edhe nuk digjesh. Kështuuu…
Një ditë prej ditësh, ngelën të dy pa ushqim edhe pa lekë.
- C’të bëj, unë i ziu, c’të bëj? i thotë plaku kaposhit.
- O kaposh !
- Urdhëro, i thotë kaposhi.
- Kemi ngelur pa lekë, o kaposh, po dil e na gjej ndonjë gjë se nuk kemi me se të blejmë bukë.
- E mirë, i thotë kaposhi.
Edhe niset kaposhi e merr rrugën për të gjetur lekë për plakun…
Ec e ec, ec e ec…
Në mes të rrugës i del ujku.
i thot ujku kaposhit.
- Ku po vete o kaposh?
- Ja, i thotë kaposhi, kam dal të gjej ca lekë se s’kemi me se të hamë bukë. Kemi mbetur pa ngrënë unë edhe plaku.
- Obobo more kaposh, po me vjen shumë keq, i thotë ujku. A të vij edhe unë me ty?
- Jo, jo, s’ka gjë, i thotë kaposhi, se është rrugë e gjatë edhe lodhesh.
- Jo ore jo, i thotë ujku, se nuk lodhem. Do të vij dhe unë me ty dhe do gjejme lekë për plakun.
- Epo mirë, si të duash, i thotë kaposhi. Hajde atëherë.
Edhe nisen të dy bashkë.
Ec e ec, ec e ec, ec e ec të dy, kaposhi edhe ujku.
Kur erdhi një kohë dhe ujku u lodh.
I thot ujku kaposhit, – O kaposh u lodha unë, si t’ja bëjmë tani?
- Të thashë unë, i thotë kaposhi. Po nuk më dëgjove mua. Hajde tani, futu te krahu im.
Edhe e merr kaposhi ujkun dhe e fut tek sqetulla, e mbulon me pupla. Edhe nisen prapë, kaposhi në këmbë, dhe ujku në krah.
Ec e ec, ec e ec, ec e ec …
Dhe kaposhi mban në krah dhelprën, lumin, ariun…
Ec e ec, ec e ec, ec e ec …
Arriti kaposhi te pallati i mbretit.
Kur arriti te mbreti kaposhi, hipi në një gardh edhe ja nisi këngës.
- Ki-ki-ri-ki, ki-ki-ri-ki, dua cupën e mbretit për grua.
- Ki-ki-ri-ki, ki-ki-ri-ki, dua cupën e mbretit për grua.
E dëgjon mbreti.
- Heu, thotë mbreti, kush është ky qerrata që dashka cupën time për grua?
- Kapeni shpejt, u thotë ushtarëve mbreti, dhe futeni tek kuajt e egër ta shkelin me këmbë që të ngordhi.
E kapin ushtarët e mbretit kaposhin edhe e hedhin te kuajt e egër.
Kaposhi thërret ujkun:
-Hajde or ujk dil, se erdhi rradha jote.
Ujku lëshohet dhe i tremb kuajt e egër e ata nuk ditën nga vanë…
Kaposhi, hipi prapë te gardhi edhe ja nisi këngës.
- Ki-ki-ri-ki, ki-ki-ri-ki, dua cupën e mbretit për grua.
- Ki-ki-ri-ki, ki-ki-ri-ki, dua cupën e mbretit për grua.
E dëgjon mbreti.
- Heu, c’është kjo pune? Kapeni shpejt, u thotë ushtarëve, dhe futeni tek lepujt e egër ta hanë.
E kapin ushtarët e mbretit kaposhin edhe e hedhin te lepujt e egër.
Kaposhi thërret dhelprën:
-Hajde moj dhelpër dil, se erdhi rradha jote.
Dhelpra lëshohet mbi lepujt, ca i kapi e i hëngri, ca i trempi e i shpërndau, dhe kaposhi shpëtoi prapë…
Del prapë kaposhi, hipi prapë te gardhi edhe ja nisi këngës.
- Ki-ki-ri-ki, ki-ki-ri-ki, dua cupën e mbretit për grua.
- Ki-ki-ri-ki, ki-ki-ri-ki, dua cupën e mbretit për grua.
E dëgjon mbreti, dhe desh cmendet.
- Kapeni shpejt, u thotë ushtarëve, dhe futeni në furrën e zjarrtë që të piqet e të digjet fare.
E kapin ushtarët e mbretit kaposhin edhe e hedhin në furrë.
Kaposhi thërret lumin:
-Hajde mor lumë dil, se erdhi rradha jote.
Lumi del edhe e shuan zjarrin, dhe kaposhi shpëtoi prapë…
Del prapë kaposhi, hipi prapë te gardhi edhe ja nisi këngës.
- Ki-ki-ri-ki, ki-ki-ri-ki, dua cupën e mbretit për grua.
- Ki-ki-ri-ki, ki-ki-ri-ki, dua cupën e mbretit për grua.
E dëgjon mbreti, dhe kthehet nga qielli, nga dielli e nga toka. O Perëndi! C’po ndodh kështu?
- Kapeni shpejt, u thotë ushtarëve, dhe futeni në dhomën me florinj që të mbytet me florinj. E kapin ushtarët e mbretit kaposhin edhe e hedhin në dhomën e florinjve.
Kaposhi ju turret florinjve dhe e mbush barkun me florinj. Pastaj nuk lëviz dot nga vendi.
-Hajde mor ari dil, se erdhi rradha jote.
Ariu del edhe e shpartallon derën e hekurt, pastaj e ndihmon kaposhin të dali përjashta. Dhe kaposhi shpëtoi prapë…
Në të ikur kaposhi, i’a merr edhe një herë këngës:
- Ki-ki-ri-ki, ki-ki-ri-ki, dua cupën e mbretit për grua.
- Ki-ki-ri-ki, ki-ki-ri-ki, dua cupën e mbretit për grua.
- Po ti, pse këndon ashtu? – i thotë ariu.
- Vetëm këtë këngë di, i thotë kaposhi.
Pastaj ikën kaposhi, kthehet tek plaku. U gëzua plaku se i solli gjithë ato florinj kaposhi…
E shikon plaka dhe i vjen inat. I thotë plaka maces që kishte në shtëpi.
- Po dil edhe ti moj mace na gjej ndonjë flori si kaposhi, se do ngordhim për bukë.
- E mirë, i thotë macja, se dal unë.
- Del macja, kap hardhuca, gjarprinj, nepërka, edhe ja con plakës tek shtëpia.
E lëshohen hardhucat ta hanë plakën…
- Ndihmë, ndihmë! Thërret plaka, e u bie me kacit hardhucave, po nuk mundte t’i vriste të gjitha. – Ndihmë, ndihmë!
E dëgjon plaku që po kërkonte ndihmë plaka e shkretë, dhe vete e ndihmon.
Dhe e shpëton plakën nga hardhucaaaaat. Dhe pastaj bashkohen prapë plaku me plakën dhe jetojnë të gjithë tok të lumtur e të gëzuar…
________________________
Huazuar nga botanenes.com
Na ishte seç na ishte, Na ishte një herë një fshatar i varfër. Ai kishte tre djem. Djemtë nuk ju pëlqente që të punonin arën si babai. Ata loznin gjithë ditët. Babai vuante shumë që djemtë e tij nuk e donin punën. Një ditë prej ditësh ai u sëmur rëndë. Kur i erdhi koha për të vdekur i thirri pranë djemtë e tij.
– Fëmijët e mi,
unë tanimë po shkoj prej kësaj bote, e ju do të jeni të
lumtur e të pasur në qoftë se gjeni atë që është e fshehur në vreshtën
tonë. Punojeni arën bijtë e mi, se do ta gjeni.
Fëmijët e tij menduan se diku atje në arë do të jetë futur thesari.
Prandaj, pas vdekjes së të atit, rrëmihën tërë tokën rreth trungjve të
hardhive, por thesarin nuk e gjetën.
Mirëpo vreshta e punuar mirë, u solli atë vit fryt të mirë e të bollshëm.
Kur panë begatinë që ju pruri puna ata e kuptuan porosinë e atit të tyre.
Na rronte njëherë një prijës i ri, që njihej jo vetëm për trimërinë por kryesisht për karakterin e harbuar e tekanjoz. Njëherë thirri plakun e fshatit të rripte një gur e pastaj të pregatiste një drekë për të ftuarit e tij.
Plaku,i zënë ngushtë u kthye në shtëpi i vrerosur dhe i tregoi vajzës së tij të vetme për urdhërin e çuditshëm të prijësit. Vajza ishte e re, shumë e bukur por edhe shumë mendjeprehtë u mendua.
Ajo e qetësoi të atin dhe i premtoi se do ta ndihmonte. Dhe me të vërtetë, në mëngjez shkoi te babai i saj me një hanxhar në dorë dhe i tha: "Jepja këtë thikë prijësit dhe i thuaj ta therrë në fillim gurin e pastaj ti mund ta rrjepësh e t’i marrësh lëkurën".
Plaku veproi tamam ashtu siç e mësoi e bija. Prijësi u zemërua dhe i tha:
- Ku ke ndëgjuar or plak, që të therret guri? Mos kërkon të tallesh me mua?
Plaku u përkul tërë nderim dhe iu përgjigj:
- Nuk guxoj të të kundërshtoj o prijës, po ku është ndëgjuar të rrjepësh lëkurë nga një gur?!
Prijësit i pëlqeu përgjigja dhe duke marrë vesh se fjalët e plakut dilnin nga mendja e së bijës, u martua me të.
Vështirë e pati prijësi me gruan e tij të re. Ajo doli më e zgjuar nga i shoqi dhe kjo cënoi keq sedrën e sëmurë të prijësit, aq sa vendosi të ndahet prej saj, megjithëse e donte si më parë.
- Unë po shkoj për gjueti, por ki mendjen: po qe se ti para kthimit tim do të zgjidhësh qoftë edhe një çështje, me mua nuk ke punë më, do të ndahemi njëherë e mirë.
Kaloi një ditë, dy apo më tepër, dhe te fqinjët erdhi një mik. Natën pela e mikut polli një mëz. Në mëngjez miku, kur mori vesh lajmin u gëzua shumë, por të zotët e shtëpisë filluan të ngulnin këmbë se mëzin e polli qerrja ku ishte lidhur pela.
Filluan të grindëshin dhe për të sheshuar problemin vendosën të ftojnë gruan e prijësit. Dhe kjo erdhi, por me mjaft vonesë.
Ajo kërkoi ndjesë për vonesën duke u shfajësuar se rrugës, duke ardhur, pa përroin që kishte marrë zjarr dhe e shojti duke i hedhur fletë të thata.
Të gjithë u habitën. Edhe miku edhe të zotët e shtëpisë.
- Zjarrin e shuajnë me ujë e jo me fletë të thata, e pastaj, ku është dëgjuar që të digjet uji?!- thanë ata.
Gruaja e prijësit qeshi nën buzë dhe u përgjigj:
- Po qe se e keni të qartë se kjo nuk ndodhë, si nuk mund të kuptoni se qerrja s’mund të pjellë mëza?
Në këtë mënyrë u zgjidh edhe grindja në dobi të mikut.
Kur u kthye nga gjyetia, prijësi mori vesh që gruaja e tij kishte shkelur porosinë
që i kishte dhënë. Ai i tha gruas të marrë me vete gjithçka dhe çfardo që do e të largohet nga shtëpia e tij e të shkojë te të sajtë, apo ku të dëshirojë.
- Mirë, unë pranoj, por para se të largohem dëshiroj të hamë sëbashku darkën e fundit të lamtumirës, - u lut ajo dhe, pasi mori pëlqimin e të shoqit, shtroi sofrën.
Gjatë darkës ajo e dehu të shoqin, pastaj, me kujdes, që të mos zgjonte, e ngarkoi në qerre dhe sëbashku me të u nis për te prindërit e saj.
Rrugës prijësi u zgjua dhe i habitur qeshi:
- Ku po më çon kështu?
E shoqja, si gjithnjë, u përgjigj qetë:
- Si ku? A më urdhërove të largohem nga shtëpia jote dhe më lejove të marr me vete gjithçka më nevojitet dhe çfarëdo që dua? E pra, unë ty të dua më tepër dhe asgjë tjetër. Prandaj dhe të mora vetëm ty për të prindërit e mi.
Prijësi i habitur me mendjen e mprehtë të gruas, hoqi dorë nga tekat dhe u kthye në shtëpi dhe jetoi i lumtur me gruan e tij.
Në një natë dimri, në krahinën e Provansës, plot me diell e ku bie rrallë dëborë, një stuhi e fortë bëri dëme të mëdha. Një fshatari me të shoqen iu mbulua e tërë shtëpiza me dëborë. Ky ishte një çift i moshuar, pa fëmijë, që kalonte një jetë mjaft të trishtuar.
- Po bëj një vogëlushe prej dëbore, - tha gruaja. Por për habinë e saj të madhe, papritmas vajza e vogël prej dëbore, iu vu nga pas dhe i foli:
- Nënë, mos bëni zjarr të madh këtu brenda, sepse nuk e duroj dot të nxehtit. Fshatarët erdhën nga ana e anës për të parë vogëlushen prej dëbore. Dukej e sjellshme; kalamajtë e donin dhe luanin me të. Dimrit ajo ishte shend e verë, por në pranverë bëhej mjaft e trishtuar. Vajza e vogël nuk e donte diellin dhe e kishte zakon të ikte dhe të fshihej në hijen e pyllit kur ai ngjitej lart dhe ngrohte tokën me rreze të forta. Për më tepër, nëna e saj mërzitej se ajo vazhdimisht qante.
Një mbrëmje vere kalamajtë e fshatit bënë një zjarr për t’u zbavitur e zunë të kërcenin rrotull tij. Meqenëse vogëlushja nuk dukej gjëkundi, shkuan ta kërkonin. Në fillim vajza e vogël prej dëbore sillej rreth e rrotull zjarrit me po aq gëzim sa edhe kalamajtë e tjerë. Por kur deshi të kërcente përmbi zjarr, ajo u zhduk menjëherë. Dhe në duart e dy djemve të vegjël, të cilët e kishin mbajtur për dore, nuk mbeti veçse një pikë uji.
