Kënga e Abetares

Let e let e bukur-bukur
Dora ime sa e lumtur
Hap një faqe, kthej një fletë
Nëpër shkronja bota vet;

Me ty mendjen lartësoj
Me ty zemren e gëzoj
Bëhem zog e fluturoj-
    ABETARE!

Let e lete bukur-bukur
Dora ime sa e lumtur,
Dap një faqe, kthej një fletë
Nëpër shkronja bota vet

Me ty mendjen lartësoj
Me ty zemren e gëzoj,
Bëhem zog e fluturoj-

 -Abetare! - Abetare!
Sillma diellin në dritare,
Sjellmë fjalë, plot kuptim
Gjuhë e lashtë e venditit tim.
             
                            Xhevahir Spahiu


p.s.
Vargjet e strofës së fundit përsëriten tre herë.
______________
Përzgjodhi për fëmijët mërgimtar, Imri Trena

Agim Gashi - Kur më erdhi xhaxhi

KUR MË ERDHI XHAXHI

Unë e vogla Sara,
E mbushur plot gëzim,
Jam bija e gashëve
Mbesa e xhaxhit Agim. 

Kur më erdhi xhaxhi
Hangrëm fik e arra, 
I ulësha në prehër
E ai më tregonte prralla.

O sa do të doja xhaxhin 
Ta kisha pranë çdo ditë,
Do të më shtohej buzgjeshja
Shpejt - shpejt kisha për t'u rritë!

Por ai prapë do të ikë
Larg - larg në mërgim,
E mua sërish do t'më mungojnë 
Përrallat dhe prehëri i xhaxhit Agim. 

30.10.2014

Agim Metbala - Aforizma për fëmijët

- Aty ku paraqitet FËMIJA - në rrënjë katrore, shtohet DASHURIA!
- Fëmija dhe dielli, janë shumë identik, të dytë lëshojnë nxehtësi or mik!
- Buzëqeshja e fëmijës, shëron edhe zemrat e sëmuar!
- Fëmijës vërtet i ka hije LLASTISJA!
- Nipat dhe mbesat, janë qenie që të bëjnë të lumtur në çdo çast!
- Çdo gjyshe dhe gjysh, në nipat dhe mbesat, shofiin ringjallje!...
- Nëse dëshiron të çmallesh me bisedë të sinqertë – shko në çerdhe të fëmijëve!
- Ka njeri në këtë botë që nuk do fëmijën dhe qengjin?
- Fëmijëve më me vlerë është t’u japish edukatë se sa t’u lësh dukatë!
- Çdo fajqë bënë fëmija, bënë nga loja e jo nga mëria!
- Djallëzinë, mos e kërkoni tek fëmijët, atë e gjeni në mesin e të rriturve!
- Syri i fëmijës është si dielli që vazhdimisht rrezon!
-Nëse jeni përmalluar për sinqeritet – shkoni e bisedoni me një vogëlush/e!
- Në çastin kur të lodheni nga idiotizmat e të rriturve, ju preferoj ta vizitoni çerdhen e fëmijëve!
- Çdo fëmi, është llambadar në familje!
- Libri është fanar që vazhdimisht ta ndriçon rrugën përpara!
- Buzëqeshja e fëmijës, i ngjan shumë diellit – tërë dhomën e mbushë me nxehtësi!
- Sherret e fëmijës – janë gëzimet e prindërve!
- Fëmija është burim i pashtershëm i gëzimeve në një familje!
- Fëmija i ngjan frenës që zbraps prindërit në shumë veprime negative!
- Fëmija dhe hëna, janë shumë identik – për çdo kë bëjnë dritë njësoj or mik!
-Toleroje maksimalisht secilin fëmi – me kamatë, do t’i kompensoj të mirat në pleqëri!
- Fëmija është si kamerë e fshehur, vetëm incizon e incizon me mall, në pleqëri ta pregatit filmin dokumentar!
-Lum ai poet që shkruan për fëmijë – do të mbetet i “gjallë” deri në përjetësi!
- Edhe poezitë më të fuqishme për të rritur, mund t’i ha koha – vjersha për fëmijë, nuk vdesin kurrë!
- Fëmija ka brishtisinë e vesës, bukurin e engjëllit – kujdes të vazhdueshëm, lëndohet lehtë!
-Kur qeshë fëmia, bota merrrë pamjen e mrekullueshme!
- Kushdo që i krijon vuajtje një fëmije, është monstrum në këtë botë e djall në botën e amshueshme!
- Shpirti i fëmijës është i pastër si fjollat e borës në qiell!

Mentor Thaqi - Vjersha për fëmijë

VDEKJA NUK ËSHTË HESHTJE
(Mbretit Agron dhe Lyrës Ilire)

Gresë, moj mbesë,
Mbreti Agron, thërret,...
na e merr atë Lyrë,
kënaqësisë i jepë ngjyrë
dhe freski si vesë,
shpirtit plot shëndet,
qeshjen në fytyrë
na e bën shembëlltyrë!

Si urdhëron, Mbreti im,
e kam shumë për nderë,
me Lyrë dhe këngë
të të sjellë kënaqësi,
o Fisnik, Mbret-Trim,
arti ynë merr vlerë
dhe zbutë atë brengë,
Art në Iliri!

O Zonja e Madhe Teutë,
ti, Mbretëresha ime,
eja këtu pranë meje
dhe ia puthi duart,
do të vdes i sigurtë
se k´të Mbretëri Sublime
të udhëhequr prej teje
e kemi Muranë të Gurtë!

Nën tingujt e Lyrës
dhe këngën e Gresës,
Mbreti mbylli sytë,
dha shpirtë me buzëqeshje,
një shkëlqim fytyrës
dhe bindjen e shpresës,
Mbretëreshën te kryet,
jo, vdekja nuk është heshtje!

VS., 06.06.2014

 

FLAMURI
 

Në ngjyren tënde t´kuqe,
gjaku rrodhi gurrë,
s´e shlyen dot shekujt me huçe,
as do e shlyejn kurrë!

Pranë teje, i fortë ndjehem,
mendoj të matem me Qiellin,
në shpirtë as mendje s´thehem,
fytyrëshkëlqimi matet me Diellin!

Të don shumë Arbër Guri,
Flamur, ti që pushtove vendin,
më së shumëti të don Flamuri,
njëri tjetrit i morët emrin!

VS., 06.06.2014

 

JAM UNË, VETVETJA

Nuk mund t´jem një tjetër,
jam plotësisht i bindur,
në gjenin tim të vjetër,
ashtu si jam lindur!

Dhe, kam një traditë,
atë të të parëve,
lojëra, mësim e rritë,
n´rrënjë t´lashta t´shqiptarëve!

Nëna më thotë, djalë,
babai më thotë, je burrë,
ah, sa t´ëmbla k´to fjalë,
nuk do t´i harroj kurrë!

Vashëzat më thonë trim,
çunat më thonë trimosh,
jo, nuk kanë guxim
të më quajn sarhosh!

VS., 06.06.2014

 

EDHE UNË JAM FËMIJË

Edhe unë, jo sall sot jam fëmijë,
fëmijë, sa i rritur, poaq i pa rritur,
e dua shumë lojen e bukur në fëmijëri
dhe mundësinë e mësimit për të ditur!

E flas në dy forma njëgjuhësinë shqipe,
të shtëpisë, si dhe atë të shkollës,
i kam dhe dua ëndërrat e mia magjike,
dhe të kuqtë e faqes si të mollës!

E dua padjallëzinë time të kthjelltë,
njësoj si fëmijët e tjerë të mbarë Botës,
ngrohtësinë rrezuese njerëzore të dielltë,
si në Familje, në zemër të Votrës!

Paj, edhe unë sot jam një fëmijë,
por, jo sall sot me Një Qershor,
gjithë fëmijëve iu dëshiroj fëmijëri,
të bukur, të bekuar nga Hyu-Hyjnor!

VS., 01.06.2014

 

PSE JO BABADIMËR SHQIPTAR?!

N´tirçi
me dy palë gajtana,
shall e shokë, …
Antikës-Iliropellazgjikës
ia rikthen Kodin,
vlerën,
ia ndalë ekzodin,
ia rihapë derën!
Paj,
kënaqësi ka syri,
shije ka ëndja,
dhe, ec e ndali
legjendat tevona
në ushqimshpirti brezash,
zhgëndërr bëhet ëndërra!
Po po,
pse t´mos jetë
ashtu si ishte,
bile edhe para Noas
dhe, t´mos ketë
çfarë kishte,
etapave të kohës,
e ne me dhurata
e urata,
në Etapa
jetëgjata?!
Epo,
le të jetë,
le të ketë
kuptim përjetë,
n´shpirtë e mendje,
t´ruhet me ëndje!
Paj,
edhe fantazitë
sjellin mrekullitë!

VS., 26.12.2011 

NDAL DISKRIMINIMIT NJERËZOR!

(Në respekt njerëzor edhe për ata me Sindromin DOWN, jo të diskriminohen)

Jo jo, mos i quani mongoloid,
thjeshtë, pjesa tjetër e Shoqërisë,
do ishte emër fyes, tepër perfid,
do ishim të padrejtë ndaj Perëndisë!

Po i quajm njerëz me të meta!
Po cili nga ne është pa to?!
Shpesh, e padrejtë është vetë Jeta,
me aftësi të kufizuara, ne jemi kudo!

Ska klasë të parë, të dytë, të tretë,
ky do ishte dhe një Diskriminim,
të barabartë, para Zotit vetë,
Dhuratë Jetën, na e dha me Bekim!

Jemi njerëz, andaj, borxh ua kemi,
pjesës tjetër që ka vështirësi,
n´shtëpi, n´shkollë, n´rrugë, ku të jemi,
si Shtet, Komb, Popull, Shoqëri!

Janë t´përvuajtur, të pa djallëzuar,
i bëjnë përpjekjet me mundësi t´veta,
t´ua pakësojmë dhimbjet, ti bëjmë t´gëzuar,
mos të lejojmë të i dënoj jeta!

Ata kanë të Drejtën e Shkollimit,
do duhej t´ua japim edhe mundësinë,
të rishikohen edhe mundësitë e punësimit,
se janë të denjë të ndihmojnë Shoqërinë!

Nuk kanë nevojë për bashk-keqardhje,
as për kuje, lëmoshë, vaj dhe ndjeshmëri tjetër,
duhet të jenë në mes të të barabartëve,
të dëshmohet, jo me fjalë por me vepër!

Dhe, 21 Marsi, Dita e parë e Pranverës,
po quhet si Dita e të Hendikepuarve,
le të mbetet edhe Dita jonë e Ndërgjegjes,
që të mos ketë Shtresë të diskriminuar!

Të i ruhemi ofshamës së tyre, lotit...
që t´mos vuajn për çështje ekzistenciale,
përkrahja, ndihma, mirëkuptimi para Zotit,
janë Vepra Njerëzore e Hyjnore Kolosale!

Motra dhe vëllëzër, sot është Dita juaj,
Ditë e Familjeve dhe Shoqërisë që i kanë,
ta shënojmë të devotshëm, mundësisht t´gëzuar,
janë pjesa tjetër jonë, thjeshtë njësoj si ne janë!

VS, 20.03.2011

Agnesa Hasi dhe Melisa Berisha, talente që premtojnë.

Dy talente që premtojnë

AGNESA HASI DHE MELISA BERISHA

·         Ato shkëlqyen me zërin e tyre të magjishëm.

Agnesa Hasi dhe Melisa Berisha, janë dy vajza anëtare të Shoqatë „17 Shkurti“ që vepron në Baden të Austrisë.  Ato janë aktive dhe shumë të talentuara. Qe të dyja marrin pjesë në vallet e kësaj shoqate, të cilat me mjaft përkushtim i përgatitë koreografja e vyer Diellza Turkaj. Agnesa dhe Melisa janë të rregullta në ushtrime, janë shumë të sjellshme dhe i marrin seriozisht këshillat e koreografës dhe anëtareve me të moshuar të shoqatës. Kjo edhe është arsyeja që të gjithë i duan dhe flasin fjalë të mira për to.

Në manifestimin e mbajtur nga kjo shoqate me rastin e 6 Vjetorit të Pavarësisë së Kosovës në Baden, më 15 shkurt 2014, Agnesa Hasi dhe Melisa Berisha u prezantun me sukses edhe si soliste. Ato befasuan të pranishmit me zërin e tyre të fuqishëm. Edhe pse të reja në moshë, ato shkëlqyen në skenë. Paraqitja e tyre me këngët „Moj Kosovë sa fort të dua“ dhe „Xhamadani vija-vija, ishte shumë dinjitoze. Me zërin e tyre të magjishëm, me sharmin, me qëndrimin e lirië dhe lëvizjet e akorduara , me komunikimin vizuel ndërmjet veti dhe me interpretimin duke vallezuar, ato fituan simpatinë e publikut dhe morën shumë duartrokitje.

Prandaj, me plot bindje mund të themi se, këto dy vajza talente premtojnë shumë. Agnesa Hasi dhe Melisa Berisha, mund të jenë e ardhmja e shoqatës „17 Shkurti“ të Badenit. Ato, bashkë më anëtaret tjera të kësaj shoqate, mund të prezantohen lirshëm edhe në veprimtari tjera kulturore të diasporës dhe në vendlindje. Emrat e tyre duhet mbajtur mend. E ardhmja e tyre është e ndritur. Dhe pjse jo?! Ato mund të jenë dy nga solistet që së shpejti mund ta nderojnë skenën e muzikës shqiptare. Ndaj e meritojnë urimin, përpara dhe suksese!

Haxhi Muhaxheri

Austri, 17 shkurt 2014

Rrahim Sadiku - Riti i flisë

Tregim për fëmijë

Sot erdha në fshatin tim të lindjes, në Komogllavë. Sapo dola në oborrin e shtëpisë sonë të vjetër, sikur takova gjyshen edhe një herë. Eh, mezi i mbajta lotët. Për t’u ikur atyre, u lidha me kujtime. Para syve më erdhi gjyshja, si e gjallë. Gjyshja Ramize, që ishte dhe mbeti njeriu më i mirë që kam njohur. Edhe pse ka shumë vite qëkur nuk është në mesin tonë, dashuria e saj, fjalët e saj dhe qëndrimi saj më shoqërojnë kudo dhe më janë mësim e frymëzim.
Gjyshja e donte shumë stinën e verës. Me ardhjen e ditëve me diell e me gjelbrim, ajo sikur rinohej, fytyra i mbulohej nga një tis hareje e shkëlqimi, fjala i bëhej më e butë dhe një plotni jete mbushte secilën pore të trupit të saj. E rritur në kushte të rënda, ajo sikur kishte mbledhur mirësinë dhe dashurinë e gjithë botës. As edhe një herë të vetme nuk kam dëgjuar fjalë qortuese e hidhërimi nga ajo. Ndaj askujt.
Kur korrej gruri e vinte mielli i parë i atij viti në shtëpi, gjyshja gatitej të gatuante me dorën e saj, flinë e madhe, si e quante ajo gatesën me miell, gjalpë e ujë. Merrte e pastronte edhe një herë saҫin, rregullonte mbajtësen e tepsisë zgjedhte degët e thara dhe ulej e lutej. Mandej përgatiste qullin për flinë, e linte të pushonte e shkonte dhe bisedonte me secilin nga anëtarët e familjes, po më shumë ndalej me ne fëmijët, që grumbulloheshim nga e gjithë lagjja, për ta shikuar gatimin dhe ritualin me të cilin e shoqëronte këtë akt ajo. Kur ajo shkonte të vishte rrobat solemne të këtij ceremoniali, unë organizoja fëmijët dhe mblidhnim lule në livadh e rrethonim vendit rreth me tufa lulesh. Kur vinte dhe e shihte vendin të zbukuruar ashtu, gjyshja Ramize na përqafonte me radhë, na falënderonte dhe na jepte nga një sheqerkë, që i ruante gjithnonë në xhepat e padukshëm të rrobave të saj. Pastaj merrte tri-katër lugë nga qulli, i hedhte në një pjatëz të vogël dhe shkonte te dera e oborrit, ku thoshte një lutje e në pjesën e saj të epërme vizatonte një rreth, të cilit ia ngjiste edhe disa viza rreth e rrotull, në anën e jashtme. Ne e pyesnim se pse e bënte atë e ajo na thoshte se ashtu duhej, se prej se që mbahej mend ashtu ishte vepruar: me qullin e flisë së parë të të korrave të atij viti gjithnjë ishte vizatuar dielli me rreze, për të qenë shtëpia e sigurtë, e begatshme dhe njerëzit e saj të shëndoshë. Ndezte pastaj degët e thara, vënte mbi to saҫin, rregullonte tepsinë mbi mbajtësin trekëndësh dhe niste nga gatimi. Atëherë ne uleshim përreth dhe prisnim me padurim të piqeshin rendet e para të flisë e gjyshja të na i jepte në duar pjesët e ngrohta të flisë, secilit nga një copë dhe ne i hanim këndshëm e ëmbël, me një shije që kurrë tjetër nuk e kam ndjerë.
Kështu, nga vera në verë, ne prisnim me ëndje e me padurim ditën e flisë së madhe, vizatimin e diellit në derën e oborrit dhe shijen e rrallë ta gatesës nga gjyshja. Ne atëherë nuk e dinim se ashtu bëheshim pjesë e një rituali tejet të vjetër, që nga kohët më të lashta, të nderimit dhe adhurimit të diellit, që ishte besim ilir. Ashtu si nuk e denim se përse diej me rreze vizatoheshin në secilën derë të shtëpive të fshatit, kur aty gatuhej flija e parë.

Nga trashëgimia jonë - Gojëdhënat

Gojëdhënat

Gojëdhëna ose legjenda, është tregim i dalë nga mendja e krijuesit të panjohur (anonim), e bartur nga mbamendja dhe e treguar nga goja e popullit, gjatë shekujve. Zakonisht gojëdhënat u kushtohen personave ose dukurive me rëndësi që ndodhin apo që kanë ndodhur në rrjedhat e jetës së një vendi a të një populli. Me kalimin e kohës, këta persona apo dukuri mvishen me tipare të mistershme, u shtohet rëndësia dhe roli në atë mjedis dhe lidhen më shumë me jorealen. Kjo ndodh me persona dhe dukuri që kanë lënë gjurmë të thella në jetën e një shoqërie dhe janë bërë mësim e frymëzim për të tjerët. Të kthyera në gojëdhënë, ndodhitë dhe personazhat fitojnë apo aftësi dhe fuqi mbinatyrore, por duke mos e humbur lidhjen me të vërtetën, nga e cila kanë dalë. Edshe pse secila gojëdhënë ka një themel real, atyre nuk u dihet koha dhe vendi e në të cilin kanë ndodhur e janë zhvilluar. Aspekti i përmasave të ngjarjeve e bëmave të jashtëzakonshme në gojëdhëna lidhet me pamundësinë e njeriut për të njohur sa duhet dukuritë natyrore dhe shkaqet e tyre, kështu që shpjegimi për to gjendet në ndihmën e objeketit të mbinatyrshëm që i ka shkaktuar ose ndihmuar ato.
Besohet se nuk ka popull në botës që nuk i ka gojëdhënat e veta. Te shqiptarët gojëdhënat njohin shtresime të kohëve të ndryshme dhe në to kemi elemente të kohëve më të lashta, të iliriëve e të mesjetës, po edhe të ditëve tona. Nga më të lashtat janë ato gojëdhëna që lidhen me fiset, me të fuqishmit e fiseve që bëjnë vepra të mëdha e të pamundshme për të tjerët, duke kaluar te gojëdhënat për mbretëreshën Teuta; te gojëdhënat për ngrehjen e objekteve të mëdha, si kështjellat e urat; mandej te gojëdhënat për Skenderbeun e të tjera.
Edhe në kohën tonë krijohen gojëdhëna për njerëz e dukuri të caktuara. Sot ato krijohen nga shkrimtarët, kanë autorin e tyre, u dihet koha dhe vendi i fillimit, kështu që janë më të mundshme dhe më të lidhura me ngjarjet e dukuritë e kohës. Më afër gojëdhënave të lashta janë sot gojëdhënat për fluturimet në gjithësi, që bartin në vete etjen shekullore të njeriut për ta njohur, bërë të vetin dhe banuar kozmosin.

 
Legjenda e emrit shqiptar

Një djalosh kishte dalë për gjah, diku në malet e Shqipërisë. Një shqipe fluturoi sipër tij, dhe u ndal në majën e një shkrepi. Shqipja ishte jashtëzakonisht e madhe dhe mbante në çapojt e saj një gjarpër. Mbas pak shqipja fluturoi nga shkrepi, ku kishte çerdhen. Djaloshi u ngjit atëherë në majë te shkrepit, dhe gjeti në çerdhe zogun e shqipes, i cili po luente me gjarpërin e mbytur. Por gjarpëri nuk ishte vërtetë i mbytur. Befas ai lëvizi, ngrejti kokën dhe nxorri thimthin që ta helmonte zogun. Në atë çast djaloshi nxorri harkun dhe vrau me shigjetë gjarpërin. Mandej ai mori zogun e shqipes dhe u nis drejt shtëpisë së vet. Befas ai dëgjoi mbi kokë zhurmën e krahëvet të shqipes.
"Pse ma grabite foshnjën?" - bërtiti shqipja.
"Foshnja është imja, sepse unë e shpëtova nga gjarpëri që ti nuk kishe mbytur me kohë" - u përgjegj djaloshi.
"Jepmë foshnjën time dhe unë të jap si shpërblim mprehtësinë e syve të mi dhe fuqinë e krahëve të mi. Ti do të jeshë i pamposhtur dhe do të quhesh me emnin tim!"
I riu i dha shqipes zogun e vet. Kur u rrit zogu, ai i sillej mbi krye djaloshit, që tashti ishte bërë burrë. Me harkun e vet ai mbyti shumë bisha të pyllit e me shpatën e vet preu shumë anmiq të vendit. Ndër të gjitha këto vepra shqipja i printe dhe e drejtonte.
I çuditun nga këto punë, populli e zgjodhi mbret gjuetarin trim. Ai e quajti Shqiptar, që do të thotë "Bir i Shqipes", dhe mbretëria e tij mori emnin Shqipni, që do të thotë "Vendi i Shqipeve."

 
Vat Losha dhe ora e tij
Vati po gjuante cjepër. Në errësirë e sipër ai u rrëzua nga një shpat, u plagos në njërën këmbë dhe humbi ndjenjat. Pasi erdhi në vete dhe jehona i zgjoi të therrurat në këmbë, ndezime një shkrepse një tufë bari dhe si për habinë e tij u gjend përpara një grupi femrash. Disa prej tyre ishin të bukura dhe kishin një ngjyrë të çelët në fytyrë, të tjerat ishin të shumtuara dhe me ngjyrë të zezë. Në largësi ai arrinte të shihte pishtarët e ndezur të shokëve të tij gjahtarë, të cilët ishin në kërkim të tij.
Përmes grupit të frikshëm të grave Vati deshte t’u binte në sy shokëve të tij që po e kërkonin, por sa më shumë që ai përpiqej, aq më shumë i ngushtohej rrethi, i cili e detyroi të binte në qetësi dhe të hiqte dorë nga përpjekjet për t’u vënë re nga gjahtarët e tjerë. Për të parë më mirë se kush ishin kundërshtarët e tij, ai hodhi në prushin e mekur dhe disa tufëza të tjera bari, kqyrri dhe njëherë përreth flakadanit, grupin e femrave dhe i pyeti disa prej tyre që i kishte afër, se kush po i binet në qafë?. “Ne jemi orët e njerzve, të bukurat janë orët e mira, të zezat janë ato të njerzve të këqinj. Nëqoftëse një njeri mëkaton atij i shfaqet papritmas fytyra e orës së tij”.
I plagosuri u nis padashje drejt lartësisë dhe aty vuri re, se shumë prej grave u ngjanin të afërmëve të tij. Lëvizja që kreu i lëndoi këmbën dhe ai gulçoi. Jehona iu përgjigj sërisht, por kësaj rradhe ajo nuk i ngjau e largët, përkundrazi, iu bë se ishte shumë afër. “kush rënkon këtu?” pyeti ai në ankth, po ato që më parë iu përgjigjën. “Ora jote, e cila para teje në të njëjtin vend u rrëzua”. Në atë çast Vat Losha humbi sërisht ndjenjat dhe u zgjua vetëm kur pishtarët e gjahtarëve i ndriçuan sytë.
Në fakt Vat Losha ishte me temperaturë, megjithatë klani i tij beson se ai vërtetë pa orën dhe foli me të.
__________
Përgatiti për Revistën "Bukureza": Rrahim Sadiku, shkrimtar