Tregim për fëmijë nga Pilo Zyba

NË ORËN E MËSIMIT

                                                
- Tregim për fëmijë -

Mësuesi vuri në vidio kasetën dhe me të dalë në televizor  pamjet e para, filloi të shpiegonte gjith pasion e dashuri.

“ Siç e shikoni dhe të filmuar dhe nga vetë pamjet, qyteza jonë e vogël është  një perlë e vërtetë si nga bukuria vizuale, nga ana artistike dhe nga ajo historike. Kalaja që po shikoni në ekran është ndërtuar në fillimet e shekullit të shtatëmbëdhjetë. Ajo është  e ndërtuar nga mjeshtra të zotë me talent të ardhur nga Epiri. Mjeshtra këta që njihen historikisht që përpara shekullit të pesëmbëdhjetë. Kjo kala ka shërbyer si një qëndër qëndresë kundër, Venecianeve, Sllaveve, Turqëve. Rrugicat e bukura të ndërtuara me gurë të gdhëndur sipas traditës së epiriotëve të lashtë me sokaqet me motive shërbejnë sot si mjetet më të fuqishme për tërheqjen e turistëve të huaj, veçanërisht atyre Francezi dhe Gjermanë ”.

          Ndërsa  fliste, mësuesi, hidhte vështrimin rreth e rrotull dhe kontrullonte me kujdes perqëndrimin e nxënsve ne mësim.

          Në ekran shfaqeshin në mënyrë të pa ndërprerë sokaqet e kalasë, shtepitë karakteristike me mure guri të gdhëndur dhe të lidhur me baltë të përzier me rërë deti dhe gëlqere. Dritaret në më të shumtën e rastëve ishin mesatare dhe me fytyra nga deti. Disa herë të prera, por, në përgjithësi të harkuara në formën e kupolave të kishave bizantine.

          Klasa ishte e kredhur e tëra në heshtje. Të gjithë të përpirë nga një etje e madhe, kishin përqëndruar vëmëndjen dhe vështrimin në ekran, sikur kërkonin ta hanin. Ishin po ato rrugë në të cilat kalonin përditë, luanin përditë, por diçka tjetër  u dukej tani që i shikonin në ekranin e televizorit. Ato dukeshin disa herë më të bukura.  I shikoje dhe  bije në mendime apo ëndërroje. Të dukej çudi, si përpara katër shekujsh, në këto rrugica të ngushta me kalldrëm, luftëtarët ecnin revan mbi kuaj duke lëshuar shkëndija nga potkonjtë, siç i përshkruanin shkrimtarët e poetët nëpër veprat e tyre.

          Në ekran dikush foli për fustanellat. Studjuesi një njeri i gjatë me një mjekër të kuqërremtë dhe jo aq shumë të dëndur, fliste në gjuhë të huaj, por pas tij mësuesi shpjegonte.

          Ndonse në televizor ikonat ndërroheshin vazhdimisht, Driloni, një djalë i imët me ca flokë të zverdhura e krehura pa kujdes, kish përhumbur me vështrimin në ekran, por me mëndje diku larg, shumë larg. Në ekran i dukej sikur shikonte “ Mësonjtoren ”. Një nga trimat kaçak me fustanellë, hipur mbi një kalë të bardhë, që ecte revan. Flokët e gjatë ja rrëmbente era, ndërsa palat e fustanellës i ktheheshin në flatra, në flatra që i jepnin krah. I kujtoheshin festat popullore, dhe asamblet me këngët e bukura labe. Zëri i tyre i bashkuar që ushtonte e fluturonte në tufa pëllumbash mbi çatitë e shtëpive, dhe mbi kalanë e Gjinokastrës. Mbi rrugicat dhe kalldrëmet e bukura, dhe mbi bustin e lartë të Çerçizit. Tani i dukej se pëllumbat e këngëvë të tyre, kishin ikur diku larg, larg, të shpërndarë për...ai as vetë nuk ishte në gjëndje, të jepte një shpjegim të saktë.

          Mësuesi fiku vidion, dhe u kollit dy herë (shënjë e njohur kjo, për të tërhequr vëmëndjen e nxënsve).

          “ Pamjet që patë, shtoi pastaj, janë të filmuara nga një turist Gjerman. Këto pamje ai i ka filmuar përpara disa vitesh, kur erdhi në Greqi, dhe bëri një studim historik për Monemvsian, të cilin bashkë me një libër të vogël, dhe nxori nga sirtari librin, i paraqiti në njërin nga universitetet e Gjermanisë dhe mbrojti doktoratën.

          Të gjithë, ishin kthyer me fytyrë nga mësuesi, i cili shpjegonte githë pasion. Djali ende i përhumbur, ëndërronte. Qëndronte me vështrim mbi ekranit e televizorit ndonse ai ishte i fikur, por dukej lehtë se mëndja e tij shëtiste diku.

          “ Drilon ” ! Mësuesi i tërhoqi vëmëndjen.

          Djali u trëmb.

          Në klasë shpërthyen të qeshura.

          Driloni uli kokën i turpëruar i zverdhur në fytyrë.

          “ Drilon ! i foli mësuesi, për ti dhënë të kuptonte se nuk kishte ndodhur asgjë. Në vëndin tuaj, në Shqipëri, ka kala si kjo e jona, të rrethuar me mure të lartë e me bedena. Si veshja jonë karakteristike me fustanellë, ju çfar përdorni, desha të them, çfar përdornit në të kaluarën? Si ishin trimat, të fuqishëm, shtatlartë, me vështrim...dhe çfar gjuhe përdornin?

          “ Me leje mësues, nga fundi dikush u ngrit të fliste ndonse pa lejen e mësuesit ai foli. Trimat në Shqipëri vishnin çitjane, dhe në vënd të përkrenarëve kishin shami të zeza si gratë ” !

          Në klasë shpërtheu një e qëshur e zgjatur. Mësuesit iu desh pak kohë për ta pushuar. Por ende pa pushuar mirë, një tjetër u ngrit dhe hodhi një grusht me grerëza.

          “ Për gjuhë, mësues, përdornin atë të qënëve, ndërsa për kala kasollet e dhënve ” !

          Ndërsa moshataët e tij flisnin e lëshonin rromuze, Drilonit i dilte përpara Gjergji më përkrenaren me kokën e dhisë, me shpatë në dorë dhe flamurin me shqiponjën me dy krerë. Ai e përmbajti veten. Përpara i shfaqeshin rrugicat e ngushta të fëmirisë, të braktisura prej tre vjetësh. Tek, tuk me pika gjaku nga gjunjët, të gërvishtur nga lojrat me shpata.

          “ Drilon ! mësuesi ruajti qetësinë. Na thuaj diçka për vëndin tënd, për vëndlindjen tënde ”.

          Në klasë ishte vënë qetësia. Të gjithë prisnin të qeshnin përsëri. Për ta Driloni, ishte një njeri që vinte nga një vënd i huaj, pa histori, pa këngë, e pa...pa...pa...

                                                                                                                                           Driloni rrëmbehu prej Gjergjit flamurin dhe shqiponjën me dy krerë dhe u tregoi se, kur ra Stambolli, Gjergji me trimat e tij fluturonte i lirë mbi kuajt e bardhë, duke korrur fitore me betejat e Torviollit, Krujës... Driloni i vogël, ngriti në duar dhe solli në atë shkollë të vogël fshati, Krujën, Beratin, Durrësin, Gjinokastrën. Uli në bangot e saj Boçarin e Bubulinën. Zëri i tij dëgjohej kumbues e melodioz. Ai mbizotëronte mbi heshtjen që kishte pllakosur të gjithë klasën. Në të vërtetë tani, ai ishte një trim që luftonte, luftonte në fushën e tij të betejës për jetë a vdekje. Sulmonte kundërshtarët nga krahat, përballë, dhe së fundi me fitoren e sigurtë në duartë e njoma hodhi vështrimin mbi ta. Mbi ata që me duart e mbështetura mbi tryezat e vogla, me vështrimin drejt tij me gojën gjysëm të hapur, prisnin, prisnin...

          Jashtë u dëgjua zëri kumbues i ziles elektrike. Lajmëronte se ora e mësimit kishte mbaruar, por nga bangat nuk po lëvizte asnjëri për tu ngritur. Në fund, në klasë shpërtheu një duartrokitje e furishme, duke filluar që nga mësuesi, e zjarrtë e shoqëruar me një, bravo, prej shumë moshatarëve të tij.

          Driloni u ul. Sytë e tij të vegjël dukeshin si dy vatra zjarri, nga ku flaka e vështrimeve përpinte gjithë klasën. Ai e kuptoi dhe vetë që kishte fituar, po, po...kishte fituar një betejë jo të zakonshme. Dhe pse larg vëndit ku është krijuar historia, ajo udhëton bashkë me ta larg atëdheut, kudo ku jetojnë. ajo krijon vatrën e saj. Me trimëritë, besën, fjalën e ëmbël si mjaltë, dhe gjuhën e shqiponjave.