Freitag, 15. Juli 2011

Jorgo Telo: Macja e braktisur

MACJA E BRAKTISUR
(Poemë – përrallë)

Botues: ALBIN - TIRANË
Redaktore: Dr.Merita Gjokutaj (Shehu)
Korrektim e kompjuter: Autori
Ideimi i kopertinës dhe
përzgjedhja e ilustrimeve: Sofokli J. Telo

Art grafik: Suela Kolpepaj

ISBN:

Për fëmijët shqiptarë i ndërtuar ky libër me shpresën se do vijë dita që atdheu të mos e ndiejë në pafundësi dhimbjen e mallin prej largimit të bijve e bijave prej vendlindjes.
Autori

 
HYRJE

Është fshat apo qytet,
pak nga pak gjejeni vetë.
Mes dy kodrash: ca shtëpi,
gardhe kopshtrash, bagëti.
Lart në lagjen nëpër shpat
Gjen shtëpiza mbetur thatë…

Nuk plasi vullkan,
nuk ra as tërmet.
Njerëzit vargan
ia mbathën revan.

Zbritën poshtë qytetit,
shkuan drejt kurbetit,
shumë drejt bregdetit
dhe Kryeqytetit.

Disa pleq e plaka
në shtëpi të pakta
mbetën në atë lagje.
Korba dhe laraska
hipën mbi oxhaqe.

Sa porta me harqe -
Mbyllur, siguruar!
Sa lule në lagje
çelin dëshpëruar!

Në disa oborre
Tharë lulet krejt.
S’gjen thirrje gazmore.
Ferra – në çdo cep.
 

NJË IKJE E PAPARË

Tek qëndronin lart
mbi një degë të thatë,
korbi me korbeshën
shihnin vendin ngeshëm…

- Me ç’na shohin sytë, –
flet korbi plakush –
në shtëpitë pa dritë
bredhin veç miushë."

- Po misër e grurë
ku do gjejmë ne? –
e pyet korbesha
korbin sypërdhe.

Fët u hodh një sorrë,
tek hante ca zorrë:

- Të zbresim në fushë,
tek shkojnë njerëzia.
Mjafton një gëmushë,
s’na duhet shtëpia.

- Të lumtë, sorrë qorre,
paske goxha mend!
Mirë na kujtove,
t’ikim nga ky vend.
Këtu na pret ngordhja.
Të ikim sa më parë.
S’do na duket lodhja,;
Do na shkojë mbarë.

Në kuvend paspak
Hyn dhe një trumcak
Trupvogël, imcak:

"Ku është njerëzia,
të shkojë shpezëria."

Dhe me krrakërrimë
ikën fluturidhë.
Qiejt oshëtinë…
 

MACJA E MBETUR VETËM

Një mace gushëbardhë
shtrirë në fundshkallë,
u zgjua prej zhurmës,
prej zhurmës së turmës…

Mbetur në vetmi
Lau veten më parë.
Vështroi në çati…
Vështroi anembanë.

- Epësove paq! –
i tha një zë sakaq.

- Pse, more lejlek,
ku është faji im?
Kam faj a gabim…?

- Për gjumë paske ngordhur,
pa hidh sytë rrotull;
të zotët ku janë?
Braktisur të kanë.

- Uaa pa dale, o mik,
ç’po më shohin sytë?
Dyer e dritare
i kanë mbyllur fort
dhe portën e madhe
s’mundem ta hap dot.

Me se do ushqehem
sot edhe më pas?
Ja, shihe dhe vetë,
s’ka qumësht në tas.

- Eh, moj gushëbardhë,
ikën e të lanë…
Nuk ke qumësht gati!
Vetë kërkoje fatin,
siç e ke zanatin…!
Lëviz vetë tani,
gjuaj ndonjë mi.
Dihet…me bark bosh
nuk mundet të rrosh.

Pa shiko, shiko:
tej në ato ledhe
qenkërka një dele.
Ja, po rri në vend
Me të bardhin qengj.

- E shoh, te lëndina,
ku çel trëndelina
Domethënë, lum miku,
fqinjët s’paskan ikur!?

- Të iknin të gjithë,
nuk do kish lezet.
Këtu ke shumicën,
disa në kurbet
e ku deshën vetë.

- Sa mirë e ditke,
Ç’ndodhi, o lejlek!
Po ti vetë, si s’ike.
Këtu çfarë po prêt?

- Pres mikeshën time
Ka dalë mbledh ushqime.
Në krah kam një plagë
S’mundem të shkoj larg.
Kam merak për ty
Ik e kot mos rri…!

- Kam edhe kotelen.
Ajo do ushqime.
Se kur gjej për veten,
gjen dhe bijëza ime…

- Harrove ç’të thashë,
për delen që pashë?
Prapë po e shoh këtej,
te sheshi përtej.
Një Qengji po pi delen
dhe po përkëdhelet.

Mbi mur të oborrit
u vërvit gushëbardha
Nëpër rrugë doli,
Ku ta zinte radha…
 

TAKIM ME DELEN E URTË

E pikasi delen
me qengjin e saj.
Qengji përkëdhelej.
Po ç’ndodhi pastaj?

- Uf, ç’më gjeti mua,
O qengj i bekuar!

- Nëse s’je përtace,
po të dëgjoj, mace!
Pa më thuaj pak,
ç’hall të ra në prag?

- Ç’të të them, moj dele,
ikën përkëdheljet!
Flija në minder.
Kanë mbyllur çdo derë.

- Rrugëve pse kot rri?
Shko mbi kashtë fli!

- Jam pa ngrënë, ç’më thua?
Pak qumësht e dua.

- Shko gjej një çanak,
si mund të ta jap?

- Unë s’të mjel dot.

- Prit, të vijë imzot.

- Mua më sharroi;
U bënë tri javë sot
s’kam vënë gjë në gojë.

- Di të pish si qengj?

- E ke me gjithë mend?
Di, moj, si nuk di.
Ne sisorë jemi
dhe pijmë në gji.

- Kam frikë, mos harron
edhe më kafshon…

- Gjersa më bën nder,
nuk do bëhem derr.
Me sa thonë: "derri
nuk di ç’është nderi."

Nga një anë qafoku,
qengji nga ana tjeter
Njëherësh së toku
pinë qumësht të freskët.

(Kaluan dy javë
Pinin të dy tok:
macja gushëbardhë
dhe qengji qafok.
E fliste "qafok"
zonja e shtëpisë,
se kish qafë të hollë
porsi keci i dhisë.

Qafoku, gushëbardha
fort u miqësuan.
Loznin nëpër ara,
Sa të lumturuar…!

Duke thithur qumësht
qengji tundte bishtin.
Macja – hop u turr,
bishtin ia gërvishi.

Qengji u zemërua
mëmës iu ankua:
- Macja e vetmuar
pse më grisi mua?

- Padashur, o bir,
macja pak të grisi.
Them, mos kushedi,
hardhuc iu duk bishti…
Mos iu zemëro
veç për ca gabime.
S’e sheh, o qafok,
ka mbetur jetime!
Të zotët e saj
këtej kanë fryjtur.
E shkreta s’ka faj.
Mbeti e braktisur.

- O ma, jam i vogël;
jo si ti e rritur.
Nuk di ç’do të thotë:
"të jesh e braktisur".

- Nga kopshti në shkollë
ende nuk e ditke?
Po ta shpjegoj hollë
të diel mbasdite.

Delen pyeste qengji,
tepër i mërzitur:
"Nuk po më mban vëndi,
pse është e braktisur?

- Të thashë për pasnesër;
e humbe durimin?

- Ohu, gjer pasnesër
ia gjej vetë kuptimin.
Pyes zonjush Shpresën
në orë të mësimit.

- Po të sqaroj, bir,
Mos u grind me macen!
Pse të bëjnë sehir
sorrat fluturake?
Ato janë sqepgjata,
llapin dhe pa punë.
Sa i e sheh mbi kodra,
i gjen përmbi lumë.
S’kanë me se të merren.
Klithjet kanë mësuar.
Ndodh që dhe i turren
maces së harruar,
maces së vetmuar,
maces së uritur,
mbetur e braktisur
me trup të drobitur.

Tekanjoz qafoku
Rrinte zemëruar.
Mërzitja e rroku
macen e vetmuar…

Vështroi nga delja
edhe nga qafoku.
Vështroi gushëbardha
vendin rreth e rrotull

"Nuk e marr me mend
Pse kaq sherr prej lodrës…
Do shkoj në tjetër vend.
Do shoh matanë kodrës…"

Qengji s’vuri re
ikjen e gushëbardhës.
Shprehu me "be-be!"
përgjigjen e radhës:

Ç’do të thonë fjalët
"të jesh e braktisur".
tani e kuptova
dhe pse jam i mitur,

- E kuptove vonë.
Tani gushëbardha
Nuk dimë ku shkoi.
Pa vënë gjë në gojë,
keq do përfundojë.

(Dele e qafok
rrinin ndën një shtog.
Dëgjonin një zog.
Këndonte i miri
Siç këndon bilbili.)

- Cili zog do jetë? –
pyeti qengji shpejt.

- Është bilbili vetë.
Nuk ndihet i qetë.
Për ç’shikon në botë,
me këngë e thotë…!
 
 

NJË QEN GJUETIE NDIHMON DELEN

- Be – be, o mama,
Po vjen një zagar!
Pa thuaji, mos e pa,
macen që na la.

Dhe delja e thirri:
- Hap, o zagar, gojë!
Ta zuri gjë syri
macen… nga kaloi?

- Një gushëbardhë pashë
me zile në qafë .
M’u duk shumë e urtë
ajo qimebutë.

- Për fjalë s’kemi nge;
Na thuaj, ku e pe?

- E pashë tej te ftoi
Buzë një përroi.
Maçokja e urtë
kapërceu drutë
U hodh vrap e vrap
mbi një gardh të lartë.

Hapur pa një derë;
hyri menjëherë.
Brenda ish një plakë
me një fshesë të gjatë.
 
 

NË SHTËPINË E PLAKËS SË URTË

Plaka atë cast
nuk ishte me gaz.
I kishin marrë fiqtë
në kulm të çatisë…

Si qëndroi ca,
Macja asaj i tha:
- Mjau!Mjau! Mjau!
A e di ç’më ngjau,
o e mira gjyshe?

Fliste macja e trembur,
Nga fshesa e vjetër.
Ndoshta prej dikujt
Qe rrahur me fshesë.

Plaka s’e kuptoi,
por tha nëpër gojë:
- Dikush më përlau
dy vergjet e fiqve.
Mos m’i more ti,
o moj faqezezë?
- Ç’po më flet, moj gjyshe?
Unë jam një fatzezë
e vetme, pa shpresë…
Mbeta e braktisur,
Zonja më ka ikur.
Pa qumësht në bark,
koteles ç’t’i jap?
Për të kam mëshirë
si për çdo fëmijë.

Tundte bishtin macja
dhe u qas te plaka:
- Nuk di të bëj lajka.
Mjau, gjyshez- o!
Iki, në s’më do.

Plaka heshtur ngeli
Macen përkëdheli.
Macja e vetmuar
lodrat s’i kish harruar.
Kujtoi si po rronte
gjatë ditës dhe natës.
Nisi të lodronte
me duart e plakës.

- Mace, ç’po më thua?
Të mjerët i dua.
Veç kam një merak:
Ushqim kemi pak.
Dhe këto që janë;
s’na mbajnë as një javë.
Më pastaj ç’të hamë?
 
 
 

MACJA MIQËSOHET ME QENIN LARAN

Në oborr të plakës
një qen na pa macja.
Një qen lara – lara
me një kockë përpara.

Me të bënte lojë.
E mori në gojë.
Qeni qe i qetë
foli lehtë-lehtë:

- Meqë të kanë lënë,
rri ca kohë me ne.
Rri siç rrinë miqtë,
jo si zemërligjtë,
si dinakja grifshë,
që na vodhi fiqtë.

- Ajo i ka marrë.
E pashë qëparë,
si vinte vërdallë…
 
 

ASGJËSIMI I GJARPRIT

Macja s’bëri fjalë,
u vu shpejt në radhë.

Tek hante përshesh.
plakës babaxhane
diç i tha në vesh…

- Pupu! – klithi plaka,
si të kish rënë flaka. -
Shpejt, dilni përjashta!
Një gjarpër i zi,
ka hyrë në shtëpi.
Macja sa e pa,
zëulët ma tha.

- Gjarprin s’e kam frikë, -
tha macja gushëbardhë.
Hidhem dhe e mbyt
gjarprin hileqar.

- Të ndihmoj dhe unë, -
tha qeni laran. -
Nga helmi i gjarprit
o sa tmerr që kam…!

Ç’u bë një mishmash
prapa një sënduku…!
Si e mbyti macja,
larani e nduku
e iku nxituar;
e hodhi në përrua.

Macja e uritur
dhe qeni laran
si fëmijë të mitur
rrinin pranë e pranë.
Sa të zbukuruar,
sa të miqësuar!

Mëma e laranit
qe një qen bardhan.
Nderur afër gardhit
qëndronte bardhani.

Gjarpri hileqar
e kafshoi në faqe.
Termometri lart
tregoi mbasdarke …

Një veteriner
thirrën përshpejtuar.
Shpëtoi bardhani
Plaka u qetësua.

S’mbante vendi plakën
Shkoi, gjeti kos.
Të gjithë u kënaqën,
macja sidomos.

Dhe, si hëngri kos në tas,
gushëbardhës buzëgaz
na iu kthye goxha fuqi
dhe foli me ëmbëlsi:

Nuk kuptoi plaka,
kur vështroi macen:
Qeshte nga kënaqja,
a prej gëzimit qante…!

"Dhe pse më braktisën,
s’dua të bëj keq,
Hallet që më nisën,
vetë do t’i heq…
Në s’gjej ushqim gati,
do gjuaj më shumë.
do fle më pak gjumë.
Grabitqare s’bëhem;
askujt s’i prish punë…."
 
 

ÇILJETA TE GJYSHJA

- O gjyshe, o gjyshe,
o gjyshja Miroshe!

- Kush është? – foli plaka,
e tëra thinjoshe.

- Jam unë, Çiljeta,
unë, mbesa jote.
Më dërgoi babi,
të vish tek ne sonte.

- Siç e sheh, moj mbesë,
sot nuk jam e lirë.
Pragun s’e lë shkretë.
Kam dhe mysafirë…
Kam sëmurë macen.
Erdhi ndaj të gdhirë.
Kish mbetur pa ngrënë
një muaj të tërë.
Mëkat për të zotët!
Shkuan e lanë vetëm
dhe s’menduan fare,
aspak për të shkretën…!
Kam sëmurë bardhanin
Ma kafshoi gjarpri.
Është për të qarë hallin.
Gjërat shkojnë sëprapthi…
Me sa shoh bardhani
Shpejt e mori veten.
Pa merak do mbetem.

Gushëbardha dëgjoi,
kokën pakëz ngriti:

- Delja më shpëtoi
edhe gjyshe shpirti.
Që e zhdukëm gjarprin,
më ndihmoi Larani.
Pse jo – edhe fati…

Si dëgjoi, ç’tha macja,
gjyshja e mori hop.
E ngriti te faqja
dhe e puthi fort.

Gjyshja mori kthesë
pa të mirën mbesë:

- Po tek ju, Çiljetë,
macet edhe qentë
kanë mbetur shkretë?!

Atë kohe Çiljeta
po lozte me macen
Sa do fdonte mbesa,
të kish dhe tullumbacen…!
I afrohej maces
me mjaft dashuri
Mirësi e paqe
kish në atë shtëpi.

- Tek – tuk ca shtëpi
s’kanë brenda njeri.
Dy qen të braktisur,
oh, ç’kanë ulëritur,
të zotët duke pritur!

Si pushoi pak,
vajza foli prapë:
"Kaluan gjashtë muaj;
mandej s’i dëgjuam.
Do kenë ngordhur të gjorët,
U janë tharë zorrët…!"

Shpejt shaminë nxori
thinjoshja shpirtdritë,
me të fshiu sytë…
"Mos ma vini re.
Shpirti më nxjerr lot,
ngaqë s’duroj dot
ligësi në botë…"

Si një dallëndyshe
mbesa fluturoi.
Me dashuri gjyshen
fort e përqafoi.

- Ç’do më thuash tjetër,
o moj dallëndyshe?

- Të presim patjetër,
e ëmbëla gjyshe!
E kam porosi
nga prindërit e mi.
Siç jemi, të vemi
në tonën shtëpi…

- Do më shtosh merak…
Doja të mësoja,
ç’bëhet rreth e qark…
Edhe disa mace
mbetur e harruar,
siç më thonë zogjtë,
janë egërsuar.
Bëjnë shumë dëme,
sa s’e merr me mëndje…
Dua t’u jap ndihmë.
S’duroj asnjë klithmë…
 
 

KUVEND PARA NISJES

E bukur si vesa
gjyshes i tha mbesa:
- S’mbahet, gjyshe, jeta
kështu me gënjeshtra!
Për shumë gjallesa
mban përgjegjësinë
gjithë soji ynë.
Pula, qen e mace
dhe ç’janë butake
nuk duhet të flaken.
Veç ne…ndonjëherë,
s’mendohemi thellë.
Miqtë tanë të mirë
i lëmë jetimë…

Pa mbaruar fjala,
u hodh gushëbardha:

- Pse, si puna ime
paska dhe të tjerë?!
Upupu sa keq,
soji ynë ç’po heq…!

- Mjerane si ti
na hidhen ndër sy.
Më të ziun fat
e ka ndonjë fshat,
tjetërsuar krejt,
mbetur fare shkretë…
Vetëm zvarranikë
mund të hasin sytë.

- Si mendon ti, mbesë,
vallë, në këtë mes
fajin kush e ka?
Kush po bën gjynah?

"Gjyshe, me sa di
dhe me ç’kam dëgjuar;
kur s’ ka rregullsi
edhe ligj të shkruar,
fiton ligësia…
Në të tjera vende
me urdhër të prerë
dënohet ngaherë
kush s’e punon tokën
dhe varfëron botën.
S’mbetet pa u dënuar
dhe kush lë vetmuar
gjallesat e shkreta…
nga macja tek bleta."
Gjyshja me përvojë
prushin mire mbuloi
Pas shuarjes së flakës
macja i tha plakës:

- Sa mirë do ishte,
sikur gjithë gjyshet
të ishin si ti…
me zemrën flori!

Mandej e ushqyer
Çiljetës iu kthye:

- Ty të lumtë goja,
zonjush’ bukuroshe!
Kështu hallet tona,
ndoshta do të sosen.
Kur të kryejnë njerëzit
veprime me mend,
mirësi do presim
ne edhe ky vend…

- Kështu qoftë, mace,
Mike motmotake
Për çfarë do dëgjosh e
shijosh në mbrëmje;
mundet ta harrosh
dhe braktisjen tënde…
Në këtë planet
ndodh edhe më keq:
Braktis nëna foshnjën,
zbohen pleqtë e moçëm.

- Mjau-mjau- mjau!
Ç’na dëgjojnë veshët!
As në sojin tonë
këto nuk qëndrojnë;
Kurrë te fluturakët
madje te gjithë kafshët…

E mira Çiljetë
si bletë, si flutur
nxori nga një xhep
një gjerdan të bukur.

Ia vari gushëbardhës
në qafë me merak
Fundi i përrallës
po na vjen paspak…
 
 

MBYLLJE

Çiljeta e mbarë
shpejt e bindi gjyshen.
Laran e gushëbardhë
i fërkoi për gushe…

-Tani gjithë sa jeni
Shkojmë në shtëpi
Prindërit na presin
Ejani, miqt’ e mi!

Mori fjalën gjyshja:
"Në qafë na paç.
Ne do vimë siç jemi;
Me kuç e me maç…!

E puthën Çiljetën.
Rrugën pa filluar
E thirrën njëherësh:
"Gëzuar! Gëzuar!"

Ia shprehën urimin
Çiljetës gazmore.
Nisën rrugëtimin
zënur dorë për dore.

Më tej macen gjyshja
e mori në krahë.
Larani, Çiljeta
udhëtonin bashkë.

Me ushqime e pije
tryeza qe shtruar.
Këngë dhe urime
S’kishin të mbaruar.

Ç’u kënaqën atë darkë
Gushëbardha dha Larani!
Qeni – kocka dhe pilaf
Macja – boll qofte tigani.

- S’ta kam thënë të vërtetën,
Pa dëgjomë, Gushëbardhë:
Edhe mua më lanë vetëm;
Pa gjyshen s’do isha gjallë."

Kur u kthyen shend e verë
Si Larani dhe Gushëbardha
Më shumë rrinin në minder
E këtu mbaron përralla.



FUND

Gjirokastër, shtator 2010 – janar 2011

Agim Metbala: Gracka për vete

GRACKA PËR VETE
(Dramë njëaktëshe)

PERSONAT: Agroni, Argonita, Toni dhe Venera.
Hapet perdja. Duket mësonjëtorja e parregulluar: banga të parenditura, karrigat disa mbi banga, disa nëpër dysheme....
AGRONI: (Si kryetar i klasës, hyn në mësonjëtore, fillon t’i rregullojë bangat, karrigat dhe pastron dërrasën, dhe papandehur sytë i mbesin në karrigën e mësuesës, e cila një këmbë e kishte të thyer. E merr atë, e shikon duke e kthyer disa herë nëpër duar, pastaj fillon të flasë:
- Vallë, cili do të ketë “fat” të ulet në këtë karrige?
Pih, do të kënaqemi duke u qeshur! (Qeshet me të madhe):
- Ha, ha, ha! (dhe përsëri qesh):
- Ha, ha, ha! (fillon të shetis poshtë e lart mësonjëtores).
Pas pak kohe, ndëgjohet zilja. Në skenë paraqiten: Toni, Argonita dhe Venera.
TONI, ARGONITA DHE VENERA: (Njëzërit e përshëndesin Agronin):
- Mirëdita, Agron!
AGRONI: Mirëdita juve!
TONI, ARGONITA DHE VENERA: I afrohen Agronit.
VENERA: E shikuat mbrëmë në televizor filmin “Kur shpirti ndërron jetë”?
AGRONI DHE ARGONITA, /Njëzërit/:
- Po, besa, e shikuam!
TONI: Sa i dhembshëm që ishte, koka më është rrënqethur!
ARGONITA: Mua më shkuan lotët!
ARGONITA, TONI DHE VENERA: (Bisedojnë ngadalë diçka).
AGRONI: (Ndahet nga shoqet dhe shokët, dhe niset drejt tavolinës së mësueses. Ai krejtësisht kishte harruar planin që e kishte kurdisur. Ulet në karrigën me një këmbë të thyer të mësuesës e cila kishte. Kërrak! Agroni së bashku me karrigën, rrëzohet në dysheme.)
TONI, ARGONITA DHE VENERA (Qeshin me të madhe):
- Ha, ha, ha! Hi, hi, hi-i-i-i! (ndërsa me dorë e mbanin stomakun).
AGRONI: (Ngadalë ngritet, i fshin pantallonat e përlyera prapa. Edhe ai qesh):
- Ha, ha, ha! (i afrohet Argonitës, Tonit dhe Venerës).
TONI: Ç’u bë me ty, Agron?
AGRONI:(Kthehet nga Toni)
- Kështu është gjithmonë. Unë e pata kurdisur këtë plan për ju. A e shihni atë karrigë? (Tregon me gishtin tregues). Atë e përgatita që dikush nga ju të rrëzohej, por ja që rashë vet!
TONI, ARGONITA E VENERA (Përsëri qeshin me të madhe):
- Ha, ha, ha, ha! Hi, hi, hi, hi!
ARGONITA: Atëherë mirë e paske gjetur, Agron!?
AGRONI: (duke pohuar me kokë) ashtu është, ashtu është! (e merr karrigën dhe niset të dalë nga mësonjëtorja).
TONI: Kush bën grackë për tjetrin, vetë bie në të!
ARGONITA DHE VENERA: (Edhe një herë qeshin):
- Ha, ha, ha!
VENERA: Ku e çon atë karrige, Agron?
AGRONI: Do ta çojë në punëtori! (dhe del nga mësonjëtorja).

Mbyllet perdja.

Cikël me poezi për fëmijë nga Gjon Neçaj

KUR SHKREP DIELLI

Kur shkrep dielli ne agim
Neper bjeshke e bregore
Siper shkolles,mes fshatit tim
Shkrep se pari mbi permendore.

Permendorja e lirise
Ketu ne Alpe,ne keto ane
Flet ne emer te historise
Kujton trimat partizane.

Kur shkrep dielli ne agim
S’pari leshon rrezet mbi ne
Lapidary ne fshatim tim
Me e madherishma epope.
 
 


VOGELUSHIT KOSOVAR

( te gjithe femijeve te Kosoves qe me gjakun
E njome vaditen bozhuret e thara te tokes meme)


Gjak te njome vaditur toka
Qielli I zymte mbi Kosovei
Mbush me tanke e mbush me topa
Gjaku derdhet si Valbone.

Vogelushit te vogel tre vjecar
Enderrat iu veniten ne mes
Me bresheri plumbash dum-dum
Rriten ia ndane nje mengjes.

Gjaku I vogelushit kosovar
Ylber u be mbi male
Ai cele cdo pranvere bozhure
Ne Kosoven legjendare.
 


PSE KRENOHEN BJESHKET

Kush lufton ne male
Te shpelle e Dragobise
Nje burre shtatvigan
Ne krye te vegjelise.

Dite marsi ish
Acar e suferine
Bora neper lugje
Kallkan ish ngrire.

Baca nuk dorezohet
Me trimat malesore
Heronjte luftojne te shpella
Me arme shternguar ne dore.

Pse krenohen malet
Kur pushket kercasin
Baca bashke me trimat
Qellojne permbi hasmin.

Pse krenohen bjeshket
Malet e rudinat
Se malesise mbare
Trimeri I japin trimat.
 
 


BACE ANTONIT

Ne moshe te thyer
E zemer te re
Trimi Anton ceta
Si nje Promete
Udheton Kosoves
Krahine ne krahine
Pajton plaget e vjetra
Vellazeron Dardanine.

Fale djali te qofte
O Anton Ceta
Buurave te Kosoves
U riperterihet jeta.

Dardania kreshnike
Bacen pershendet
Kosova martire
N’funshekullin e njezetë.

 
 
 
1.
POROSIA E QERSHISE

Nje pranvere femijet
I qortoi qershia,
S’u lë me te hani
Ju kokrrat e mia.
Qershia u pat thene,
Pranveren e kaluar,
Mos thyeni deget
Se s’kam per te prodhuar.
Femijet e thuren
Qershine ne vjeshte,
Me kokrra kuqloshe,
U mbush kete pranvere.
 
 

2. NE FOLEZE TE KENGES
 
Kenga nga zemra ,
Si zog ciceron;
Nga zemra del,
Tek zemrat shkon.
Ne cdo stine te vitit,
Ajo ka folezen,
Pranverave bujare
Shtruar mban tryezen.
 
 

3. MEMEDHE – ATDHE

Jane dy fjale,
Eshte nje emer,
Prane i kemi
Ne cdo zemer.
Eshte nje fjale,
Eshte nje emer,
Thelle ndodhet
Ne cdo zemer.
 
 

4. I THERISTE PRANVERA

Nga dritarja e dhomes,
Ku flinte Visari,
Erdhi gushkuqi,
U ul te shtrati.
Nga gjumi u zgjua,
Zogun pa prane tij;
Visi shume u gezua,
U vesh me shpejtesi.
Lulemollet ne oborr,
Koloviteshin nga era,
Zogun dhe Visarin,
I theriste pranvera.

Daniel Gazulli: Dreri në burim dhe luani


DRERI NË BURIM DHE LUANI

Një ditë vere, si tashti, qielli i kthjelltë e i kaltër, një dre shumë i bukur, me brirë të gjata, të degëzuara e të fuqishme, po shuante etjen në një burim me uji të kristaltë, aq të kristaltë, sa e shikonte veten si në pasqyrë. Po i pëlqente vehtja shumë tek shikonte trupin e tij të bukur dhe ndjehej krenar. Pastaj brirët e tij, ishin vërtetë të mrekullueshme dhe shkonin lart drejt qiellit gjithë madhështi. Apo nuk e kishte të gjatë, delikat e të bukur edhe turnin, si të ishte një princ. E vetmja gjë që nuk i pëlqente nga trupi i tij ishin thundrat e këmbëve, të shkathëta vërtetë, por shumë të vogla e delikate. Të ishin të paktën pak më të mëdhaja që t’i shkonin trupit të tij madhështor. Pikërisht ndërsa po admironte trupin i tij, e solli në vehte dikush që po e spiunonte: Ishte një luan i madh, fshehur mbas kaçubes, gati t’i hidhej e ta shqyente sa t’i jepej rasti më i mirë. Mirëpo dreri e hetoj me kohë dhe dhe u largua e u fsheh mbas një kaçube tjetvr. Ashtu iu duk atij, se ishte fshehur, por i dukeshin mbi kaçube brirët e mëdhaja e të bukura, dhe luani iu sul ta kapte. Dreri, falë këmbëve të tij të shkathta e të lehta, u lëshua me vrap dhe i shpëtoi luanit.
Kur u bind se tashmë ishte jashtë rrezikut, tha me vehte: "Ç’budalla që jam! Unë po admiroja brirët e mia të bukura, pikërisht ato që më tradhëtuan, kurse këto thundra të vogla e të lehta, që i përçmova, më shpëtuan jetën!"


Gjyshi

Donnerstag, 14. Juli 2011

Cikël me poezi për fëmijë nga Nehat Jahiu


LE TË KËNDOJNË...

Le të këndojnë bilbilat ndër ferra,
të mos i tremb breshëri as era.

Le të lodrojnë drenushat ndër lëndina,
të mos tremben nga egërsira.

Le të rriten zogjtë në fole,
të mos tremben as qengjat në kope.

Le të fluturojnë fluturat në livadhe,
të rriten fëmijët pa brenga e halle.


UNË DHE TI...

Unë qaj, ti qesh,
ti qan, unë qesh,
unë i buzëqeshur,
ti i përlotur,
ti i përlotur,
unë i buzëqeshur...

Unë dua të qesh,
me ty të buzëqesh,
ti fëmijë
e unë fëmijë
nuk na duhen lot
as mua e as ty...


RRITU, RRITU...

Ritu, rritu, o fëmijë,
vjen ylberi të puth në sy,
rritu, rritu me ëndrra në gjumë,
ty të don nëna shumë!

Rritu, rritu, o fëmijë,
vjen dielli të puth në sy,
rritu, rritu si lulja në pranverë,
vjen shtatori në shkollë të gjen!

Rritu, rritu, o fëmijë,
vjen hëna të puth në sy,
rritu, rritu porsi mollë
mësuesja të kërkon në shkollë!


HËNË; HËNË ZONJË E RËNDË

Hënë, hënë
që natën bën dritë,
fëmijëve në djep
u shton rritë.

Hënë, hënë
që natën ndriçon,
ëndrra fëmijve
në gjumë u dhuron.

Hënë, hënë
me yje rrethuar,
ti zonjë e rëndë
shëtit e gëzar...


SIKUR...

Sikuir ti ndalet lumit burimi
do ta kaploj hidhërimi,
edhe yjtë të ia ndalësh hënës
sikur fëmijët të ia marrësh nënës.

Sikur ti heqësh luleve erën
do ta pikëllosh fort pranverën,
po ia more zogut folenë
do të qajë si njeriu vetë.

Sikur ti ndalet fëmijës ëndrra,
oh, sado të pikëllohet nëna!
Do të pkëllohen mali e fusha
nuk do të lodroj më as drenusha.

Prrallë: Vajza e zgjuar

Përralla të zgjedhura shqiptare

VAJZA E ZGJUAR

Një herë një mbret thirri një djalë dhe i tha:- Na këtë lirë, me këtë lirë të blesh një dash, prej leshit të dashit dua mbulesë leshi, po dashin të ma sjellësh të paqethur dhe lirën të ma japësh po lirë.
Djali doli në të gjitha anët për të pyetur se si mund të përmbushte kërkesën e mbretit. Rrugës takoi një plak të vjetër.
- O plak, - I tha djali qemë një, u bemë dy. Do të mbajmë shoku – shokun.
-Ç`thotë ky, - mendoi plaku, - unë mezi mbaj veten time, jo të mbaj edhe këtë. Vazhduan rrugën të dy dhe qëndruan te ca varre.
E pyeti djali plakun:
- Në këto varre a ka shumë të vdekur që jetojnë apo të gjithë kanë vdekur? Çuditet plaku me këto fjalë dhe mendon se djali është i çmendur. Mbasi ecën dhe një copë rrugë, kaluan afër një are të mbjellë me grurë. Ky djali, sa e pa grurin i tha plakut:
- Qenka shumë i mirë ky gruri, po nuk e di në e ka ngrënë i zoti apo do ta hajë. Plaku nuk u përgjigj fare. Si u përshendet me djalin, u kthye në shtëpi.
Plaku kishte një vajzë shumë të mençur.
-Erdhe baba? E pyeti vajza.
-Erdha po më mërziti shumë një djalë që takova rrugës.
-Pse ç`të tha?- Sa u përshendetëm, më tha: ”Hë, sa mirë që u takuam, se do të mbajmë shoku-shokun”. – Ti baba, i tha vajza, - se ke marrë vesh se ç`të ka thënë ”, sa mirë që u takuam bashkë, se do të kalojmë rrugën pa mërzitje”. – Kur shkuam te varrezat,- vazhdoi plaku, më tha:”Në këto varre a ka shumë të vdekur që jetojnë, apo të gjithë kanë vdekur?”
-Baba, po tì se paske marrë vesh. Ai të ka thënë:”A ka në këto varre njerëz që kanë qenë të përmendur për zgjuarësi ose burrëri e që kujtohen edhe sot, apo të gjithë kanë vdekur dhe nuk përmenden më?”- Kur u afruam pranë një are me grurë, më tha:
”Qenka shumë i mirë ky gruri, por nuk e di në e ka ngrënë i zoti apo do ta hajë?”
-Baba , ai të ka thënë se ai që e kishte atë grurë a e ka të tijin apo e ka borxh për ta dhënë. Po ç`u bë ai djali? Shkoi qoji diçka për të ngrënë. Vajza bëri bukë, zjeu dhe gjashtë kokrra vezë dhe plaku u nis. Duke shkuar rrugës mendon plaku me veten e tij: “Çì do ky një bukë të tërë dhe gjashtë vezë? Po i ha gjysmën”. E pret bukën përgjysmë, ha dhe tri vezë dhe shkon e takon me djalin dhe i jep gjysmën e bukës dhe tri vezët. I mori djali bukën dhe vezët dhe, kur filloi të hajë, i tha plakut:-”Thuaj vajzës sate se hënëza është përgjysmë dhe në qiell duken vetëm tre yje. U kthye plaku në shtëpi dhe i tregoi vajzës çì tha djali.- Po baba, ia paske quar ushqimet të përgjysmuara? I tha vajza.- Po,- i tha plaku, ia qova gjysmën e bukës me tri vezë përsipër. – Ky djali qenka shumë i mençur tha vajza.- Po do të ketë ndonjë hall të madh. Shko merre e sille këtu. Shkoi plaku e mori djalin dhe e solli në shtëpi. Vajza sa e pa, i tha:- Ti do të kesh ndonjë hall të madh,po ma trego mua, se ndoshta mund të të ndihmoj. – Po i tha djali. Dhe i tregoi të gjitha sa i kish kërkuar mbreti.
-Mirë, tha vajza. Me lirën që ke shko bleje një dash të paqethur dhe sille këtu.
Shkoi në Pazar, bleu një dash të madh të paqethur dhe e solli. E mori vajza dashin, e qethi në kurriz dhe ia la leshin të paprekur në pjesën e barkut. E punoi leshin, bëri dy mbulesa të bukura dhe njërën ia dha djalit ta shiste në Pazar për një lirë. Shkoi djali në Pazar, e shiti mbulesën një lirë dhe u kthye te vajza. Pastaj mori dashin e paqethur, mbulesën, lirën dhe ia shpuri mbretit.
Mbreti u kënaq dhe djali u martua me vajzën e mençur.


Nga revista DITURIA - Suedi

Cikël me poezi për fëmijë nga Mentor Thaqi


FÇIU YNË

Fçiu ynë, ai gjyshi plak
ka dy mbesa për merak,
njëra quhet Shpresa,
- gjithmonë me halle,
tjetra është Vesa,
- mbathë vetëm nalle.

Ai ka dhe dy nipër,
që i don shumë,
njëri quhet Mal,
tjetrit i thonë Lum,
njëri është djalë,
tjetri është djalosh,
njëri thot është trim
e tjetri trimosh.

Dhe, kur vie mbrëmja,
seç´ gumëzhinë shtëpia,
largë dëgjohet kënga
kur ia thonë fëmija.

Babi, nervozohet,
por, ghyshit aq i bën,
thotë, -le të tërbohet,
këngën, nuk e lën!

Rohrbach, 30.05.2005




MOTMOTI

Njëher dikurë moti,
na ish´ një njeri,
si dhuratë nga Zoti
kish´ dymbëdhjetë fëmijë.

I pari qe´ Janari,
i fundit erdh Dhjetori,
të gjithë trashëgimtarë,
plot fëmijë u mbush oborri.

U m´plak ky njeri,
por, mbahet qebesa,
me dymbëdhjetë djemt e tijë
dhe pesëdhjetë e dy mbesa.

Tash secila mbesë
ka nga shtatë fëmijë,
Plaku kurrë nuk vdes,
sundon në Përjetësi.

Rohrbach, 03.05.2005





BINJAKËT

Na ishin dy v´llëzër
si Lis me dy degë,
njërin Toskë e quanin,
ndërsa tjetrin Gegë.
dhe morën dy rrugë,
bënë dhe shumë fëmijë,
njëri rronte n´jug,
e tjetri n´veri.

Shumë mirë merreshin vesh
pa bërë shumë përpjekje,
pa rënë aspak ndesh
me dy "dialekte".

I treguan Botës
se janë t´civilizuar,
duke i dhënë Shkollës,
Gjuhën e njësuar.

Rohrbach, 27.06.2005





LETËR VËLLAUT

Po të shkruaj letër
në k´të natë me Hënë,
nga Kalaja e vjeter
siç´ të pata thënë.

Vërtetë bukur qenka,
si më pate thënë,
Kalaja me bedena
dhe Deti nën Hënë.

Te Kulla e Balshajve
ngritur mbi k´të koder,
ngjajshem si Rozafa
Shqiponjë përmbi Shkoder.

Ta shkrova k´të letër
i dashur v´lla Etnik,
n´pushim Veren tjetër
shihem´ n´Ádriatik.

S´po e zgjas më tepër,
"tung" nga unë -Butrinti,
shpejt vjen Vera tjetër,
bashk, na pret Ulqini.

Korrik 2005, Rohrbach





MALSIA E GJAKOVËS


Diku n´Shqipninë time
në teren malor,
rrojnë Familje trime,
i çuajnë Malsorë.

Para dhe gjatë Luftës,
strehoi shumë luftárë,
e Pushkës dhe e Bukës,
të varfër por bujarë.

Aty konak gjeti
Adem legjendari,
hero Salih Çeku,
trim Ismet Jashari.

Priti dhe përcolli
shumë Tahir Sinana,
Ilir Konushevcin,
Shkelzena e Luana.

S´e thyen çëndresen
as kur i mbuloj zjarri,
e kishin lidhur Besën,
para Azem Hajdarit.
Se do e heqin gurin
çë na ndau për s´gjalli,
Prizrenin për Kukësin
e ka djegur malli.

Se Kosovë i thonë
jem´ një Komb, Shqiptarë,
pjesë e Shqipnisë tonë,
n´Prevezë der´ n´Tivarë.

Rohrbach, 12.07.2005





BUZUKU


Ishte prift - Shenjtor,
mësues - kombëtar,
i Zotit, shërbëtor,
i pari ynë shkrimtar.

Shqip e bënte Meshen,
n´shërbim për Shqiptarë,
Librit i dha "peshën",
e çuajti Mesharë.

Derë e Buzukëve
e nderuar prej moti,
Dukë, shkuar dukëve,
shërbëtorë ke Zoti.

Gjoni, gjyshi i Gjonit
Burrë i Madh i Dheut,
njëzet vjet n´ballë t´frontit
përkrah Skënderbeut.

Rohrbach, 28.06.2005





KUVENDI I ALFABETIT


Djali i madh i Gegës,
Gjergj Fishta, kish´ emrin,
si i pari i degës
e thirri Kuvendin.

I ftoi v´llëzërit e gjakut,
t´parët e Toskërisë,
gjithë burrat e Oxhakut
të Mëmë Arbërisë.

Dhe, në Manastir
e mbajten Kuvendin,
me vendim të mirë
e nderuan vendin.

E nderuan Kombin,
gurthemel për Shtetin,
e gëzuan popullin,
i dhanë Alfabetin.

Rohrbach, 26.06.2005